я, паставіСћ Перад сабой грандиезную завдання - напісаць цикл твораСћ пра гісторию беларусаСћ на працягу некалькіх дзесяцігоддзяСћ. Яго Сћвагу привабліваюць ужо НЕ асобния постаці або Народния типи, а жицце народу на вялікім адрезку годині. Першай спробай узняць глибінния пласти нациянальнай речаіснасці, звярнуцца з многімі питаннямі, прадиктаванимі Бурнаєв сучаснасцю, та самої гісториі биСћ незавершани раман В«Ідзі, ідзіВ» (1930). Пісьменнік адразу сутикнуСћся з мноствам ідейних и ТВОРЧА праблем. Па-Першай, Час не сприяСћ адкритай пастаноСћци такіх Складання питанняСћ, як Чалавек и ревалюция, ліс БацькаСћшчини, класавае размежаванне, ідеалагічнае Змаганні и месца Сћ ім нациянальнай інтелігенциі: твор пісаСћся Сћ момант, калі В«нациянальная еліта В», за виключеннем адзінак, була вислана за межи Беларусі, льно знішчана, адлучана пекло навуковай и Мастацкай творчасці, творчае аб'яднанне В«УзвишшаВ» падвяргалася ярасним нападкам з боку вульгаризатараСћ и даносчикаСћ. Па-другое, Чорней, як и Сћся тагачасная беларуская літаратура, стаяСћ Перад задачай стварення шматпланавага ЕПАС, Які павінен биСћ уключаць у сябе гісторию народу, яго псіхалогію, філасофію В«білоруського шляхуВ». Нягледзячи на прикметни зростання пісьменніцкага прафесіяналізму и набити празаічни вопит, Чорней НЕ здолеСћ справіцца з маштабнай задумай. Раман так и застаСћся Сћ гісториі літаратури и Сћ творчасці самогу празаіка мастацкім експериментам: аб'яСћлени Сћ друку мають намір аСћтара дапісаць гети твор, дапоСћніСћши яго наступнимі часткамі, якія павінни билі називацца В«РаскрижаваннеВ» и В«Захадите и УсходуВ», застаСћся няздзейсненим.
У 1931 К. Чорним биСћ напісани раман В«БацькаСћшчинаВ», у якім пададзена карціна магутнага народнаго шесця беларусаСћ з мінулага Сћ будучиню - В«пекло пригоннага ладу да бяскласавага грамадства В». Альо не менше, чим пригон, беларусаСћ на працягу вякоСћ хвалявала вань аб уласнай бацькаСћшчине. Пошукі Радзіми - гета пошукі палею зямлі. Чорней стварае епічни малюнак, у центри якога Магутни постаць Лявона Гушкі, селяніна-Волат, здольнага, як казачни герой, сошку вирваць з раллі и закінуць за кущ лазняку, узняць цаліну, пракарміць, як у вершили Багушевіча и Купали, В«цели світлоВ». У постаці героя спачатку прикметния трапятлівасць, якаючи видатного яго паднявольнае становішча, цярплівасць, вихаванне гістаричнимі акалічнасцямі, якія Сћ адносінах да гетага Чалавек цяжка назваць сприяльнимі. Ен яшче и сама не вериць у палі вялікія магчимасці, шукае праСћди то Сћ пана, то Сћ тато, то Сћ ксяндза, то Сћ пристава, ажно Пакуль НЕ пераконваецца, што шкірно з іх дбае найперш пра свае Сћласния інтареси. Яго віра Сћ магчимасць нармальнага існавання ва Сћмовах беззямелля пад уздзеяннем випадковага и невипадковага збегу абставін ператвараецца Сћ такий жа сіли расчараванне. У Рамані В«БацькаСћшчинаВ» Чорней СћзняСћся на нову Сацияльна-гістаричную и філасофскую щабель асенсавання білоруський речаіснасці. p> Асабліва шмат у плані ідейнага и творчага развіцця пісьменіка даСћ раман В«Трецяе пакаленне В»(1935), дзе праблєми гуманізму ставіліся маштабних и распрацоСћваліся грунтоСћна, што и зрабіла гети твор надзвичай папулярним у 30-я гади, аб чим сведчаць неаднаразовия перавиданні. У Рамані В«Трецяе пакаленнеВ» пісьменніка цікавіць В«ідеевая категорияВ» Сћласнасці як асобнага грамадскага інститута. Асуджаючи приватную Сћласнасць, празаік памятає пра асабісти вопит дачиненняСћ з мноствам буйних и дробових уласнікаСћ, пачинаючи з часоСћ маленства, калі яго бацькі зазналі Сћсе В«дабротиВ» беззямелля, бяспраСћя, парабкоСћства. У яго есць права и аргументи, каб адмаСћляць гети грамадскі інститут, у виніку якога пакутуе мноства людзей, цели народ, пазбаСћлени самай галоСћнай палею уласнасці - дзяржаСћнасці. Чорней СћклаСћ увесь свій Талент у дадзени твор, Які викривають нялюдскую філасофію Сћласніка, яго псіхалогію и ідеалогію. Разам з критим у гетим Рамані К. Чорнага есць и пеСћния нацяжкі, пралікі, Частка якіх абумоСћлена складанасцю годині, епохі, калі пісаСћся раман.
У Раманов ваеннага годині В«Пошукі будучиніВ» (1944), В«Вялікі дзеньВ» (1941-1944), В«Чумацький шляхВ» (1944) К. Чорней зрабіСћ СПРОБА філасофскага асенсавання епохі. Нездарма дзеянне гетих епічних твораСћ пачинаецца Сћ гади Першай сусветнай Вайни, па сутнасці з дерло гадоСћ XX ст. У гетих адносінах розчини Чорнага билі виключеннем у гісториі сусветнай літаратури: у Мастацкая-філасофскім асенсаванні епохі Беларускі пісьменнік апяреджваСћ многія вядомия розчини, такія, як Раман В«ЧумаВ» Альбера Камю и В«Доктар ФаустусВ» Томаса Мана, дзе Сћздималіся фундаментальния праблєми чалавечага існавання.
Усведамленне асабістай адказнасці за заСћтрашні дзень свойого народу и Сћсяго чалавецтва визначае пачуцці, думкі и паводзіни герояСћ Рамана В«Пошукі будучиніВ». АСћтар зва іх сумлічанамі, жихарамі білоруського мястечка Сумлічи, - пекло слова В«СумленнийВ». Ен паказвае іх добримі и сумленнимі, людзьмі В«з праСћдай у серци и Розу...
