о гета НЕ праўда, а байка, дик я закатували: а дзе тая мяжа, што аддзяляе праўду пекло видумкі? І ЦІ не буває так, што вигадка ходзіць, як праўда, а чистую праўду лічаць за вигадку? Аўтар вельмі шмат разважае, пранікае ў асаблівасці псіхалагічнага ўсприняцця з яў. Як и ў будь-яким апавяданні, Колас - казачнік разгортвае сюжет, сутикае герояў ў дзеяннях и спречках, насільвае драматичнае дзеянне: яно пружиніцца, як у навели, и ми ледзь паспяваем за гетим дзеяннем, за думкамі аўтара, за яго вивадамі и новимі ідеямі. Причини канфлікту тут аўтар ўсебакова абгрунтоўвае, а не толькі канстатуе факти, так, як гета робіцца ў народних Казки. Якуб Колас няшмат уживае ў свае ПРАЦІ приказак и примавак, но іх ен бяре Найбільший значний абагульнения. Наприклад, у Аснова казкі Живая вада пакладзена примаўка Вада и камінь прабівае. А приказка Вада и агонь - усяму Сіла дапамагае Лепші зразумець толькі што пригаданае апавяданне и такія творити, як Вадаспад, Криніца, Балотни агонь, Адзінокае древа.
Для казкі жицця Я. Коласа характерни високі ўзровень абагуленасці, усеахопнасці праблематикі. Зашифраваная алегаричная форма дазволіла аўтару виказаць палі думкі сміла, разгледзець сами важния питанні, закрануць найактуальнішу тематику.
Сённяшнія даследчикі, наприклад Васюченка, як було сказана ранєй, набліжаюць творчасць Коласа да творчасці рамантикаў и бачаць у гетим сімвалісцкае мислення. Усе сімвали ў казков видзяляюцца свае вариянтнасцю, шматзначнасцю, няпеўнасцю, незавершанасцю, наприклад вобразе Хмаркі и Кринічкі. Плиг гетим цікава тое, што думка стацца размитай и бясплённай, калі НЕ вилучаецца хаця б якаючи падказка, що не даецца ключ да загадкі, з дапамогай якога можна було б расчитаць паетични шифр. У КАЗКИ жицця ў якасці такогого коду паўстае вобразе Кнігі жицця, якаючи пішацца самої природай. Кніга згадваецца Гарой у казці Криніца: Ех, Любачка! Ти яшче мала живеш на Свецє и шмат чаго НЕ цяміш, блазніца. А я, стоячий тут з незапомних часоў, навучилася бачиць тое, чаго НЕ бачиш ні ти сама, ні гетия пишния и криху надзімания дуби, ні наогул усьо большия и меншия Тутейшия жихари. Толькі людзі, и щось не ўсе, а сами сталия, сами разумния з іх, што Пільна и пранікнёна ўглядаюцца ў кнігу жицця зямлі, могуць трошкі разабрацца ў гетих впоратися. Аўтар хоча, каб читачи зразумелі, што хаваецца пад гета Кнігай, визначиць, што таке Чалавечи лёс - кніга природи, ЦІ гета Боскан стваренне, ЦІ толькі Цуд природи, або яго вишейшае дасягненне. Ми назіраем типалагічнае збліженне коласаўскай прози з творамі тих прадстаўнікоў сімвалізму, якія таксамо спрабавалі змяніць прадметнае існаванне вобразе тексту, універсальнай кнігі (французскія Пает - сімвалістиЮ Леанід Андрееў, Леся Украінка и інш.). Тут ми можам зрабіць вивад аб вітальнасці (жиццёвасці) сімволікі Я. Коласа. Плиг гетим треба вилучиць кніжни, культурніші чиннік у творчай манери майстра [5, с. 28]. Змест Кнігі закриті, шмат у чим езаритични. Толькі Трошка разабрацца у ім могуць дасведчания людзі, што паказвае на недастатковасць чиста рациянальнага падиходу да таямніцаў природи. Вельмі цяжка визначиць чаго ў казков больш - мяккага ліризму, летуценнай елегічнасці, казачна - таемнай АтмАсфери, афаристичнай елегічнасці ЦІ ўсмешлівих інтанаций, гратеску, іранічнага, шаржавага пачатку, парадийна - гуллівих характаристик, ремарак для дзеяння, диялогаў и інш. Гетим сінтетичнасць ж козак не вичерпваецца, бо тут присутнічае и стехія іроніі и Гумаров, шаржу. Наогул, алегаричнасць становіцца месцамі Надав калючай, хоць і З тварі Коласа - апавядальніка звичайна ніколі НЕ знікае паблажлівая ўсмешка. Першия казкі жицця, як зазвичай, маюць шчасліви канец, дзе дабра перамагае зло, канфлікт у іх згладжваецца ЦІ пераносіцца ў іншую светасузіральную плоскасць [6, с 63].
Шматўзроўневасць ва ўсприняцці Сенсит и зместу апавяданняў прадвизначаецца и зваротам да жанравай структури швидше. За нескладаним побитавим сюжетам, як правіла, схвалює шмат праблем и питанняў, якія хвалююць аўтара. У гетим Сенсит творити Коласа НЕ з яўляюцца текстамі для забави, як Народния казкі, а створани метанакіравана з разлікам на дасведчанага читача и на яго високі ўзровень. Недасведчани читач можа зразумець толькі знешні пліч Падзу, вонкавую праблематику.
Треба адзначиць, ято ў савецкім літаратуразнаўстве дастаткова доўгі годину многія апавяданні зборніка казкі жицця лічилі найперш водгукам на ревалюцийна-визваленчия змена ў дзяржаве, звярталі ўвагу Найбільший на сацияльна-палітичнай праблематици. Адной з падстаў такогого меркавання стаў нови перияд у гісториі білоруський літаратури, з пачаткам яго супалі и першия гади творчага шляху Я. Коласа, як вядома, биў виклікани падзеямі буржуазна - демакратичнай ревалюциі 1905 - 1907 гадоў. Яни Глибока ўсхвалявалі пісьменніка, виклікалі вялікую зацікаўленасць да характар ??ревалюциі, гета ми адчуваем як ва ўсёй творчасці класіка, так и ў казков жицця....
