ага жицця, падпарадкаванага непажаданаму, а годинах и здзіСћляючаму па палею дзікасці замежнаму Сћпливу, Які СћносіСћ дисананс у привични, вякамі випрацавани парадак. I вось ен, трапіСћши па родзю палею служби на дзяржаСћни сейм Речи Паспалітай, разгублени, таму што раней В«на таких зьездах николи не бував і з королем його милістю николи не засідала В», плиг Сћсей палею уяСћнай наіСћнасці асмельваецца на виступ Перад Караль и депутатамі сейму. Ен праяСћляе сябе далеко не прасцяком, а принциповим и чоловікова грамадзянінам, Які можа сміла, калі треба, В«солею в очіВ» кінуць. Чи не баючися, Іван Мялешка супастаСћляе годину панавання Сігізмунда III з епохаю Жигімонта I и падкреслівае, што такое супастаСћленне НЕ робіць гонару першаму, як и яго папяредніку Жигімонту II. НаплиСћ у Вялікае княства ЛітоСћскае іншаземцаСћ меСћ пеСћни негатиСћни СћплиСћ на народну культуру, на грамадзянскія паводзіни, мараль, норави привілеяваних слаеСћ мясцовай шляхти. У виніку, гавориць прамоСћца, В«багато Тутак таких їсть, што хоч наша Костка, аднако собачим м'ясом обрасла і смердить В».
АСћтар В«прамова Мялешкі В»падаю свойого героя Чалавек старамодним. Па гета причине ен годинах паСћстае Перад читачом у досиць смішним виглядзе. Яго тирада супраць гадзіннікаСћ (Бо пеСћні, на яго мнение, Лепша за Сћсялякія гадзіннікі паказваюць годину), супраць В«НепристойнихВ» паводзін іншаземних слуг за сталом и Сћ дачиненні да жанчин виклікае Сћ читача камедийни настрій. Критика Сћ розчини Сћсіх Зага рис сямейна-битавога и грамадскага жицця Сћ большасці випадкаСћ пададзена тонка и дасціпна. Тое, што аСћтар імкнуСћся надаць герою некатория камічния Риси, Цалко апраСћдала сябе и забяспечила твору Широкий папулярнасць у свою годину, аб чим сведчаць рукапісния спіси, якія захаваліся да наших дзен и некатория публікациі іх, зробления Сћ XIX и XX ст. Мова гетага помніка Сћзорная па палею лексічнай чисціні и граматичним ладзе. Яна багата Сћвабрала Сћ сябе сінанімію и вобразвия вияСћленчия сродкі вуснай Народнай творчасці Сћсходняй и паСћднева-заходняй териториі тагачасних білоруських зямель. Пісьменнік імкнуСћся пісаць проста и ясна, на емациянальна-виразнай мове, аздобленай приказкамі, примаСћкамі, словамі-вобразамі, параСћнаннямі, метафарамі, якія абумоСћлівалі больш виразнае естетичнае гучанне твора.
Надзвичай блізкім па палею ідейнай накіраванасці и мастацкіх приемах да В«прамова МялешкіВ» з'яСћляецца В«Ліст да АбуховічаВ», напісани навагрудскім шляхціцам Циприянам Камунякам 6 ліпеня 1655
Як и В«прамова Мялешкі В»,В« Ліст да Абуховіча В», дзякуючи палею сатиричнай накіраванасці супраць польска-шляхецкай залагодить, каристаСћся виключнай папулярнасцю сярод білоруського народу. Яго читалі и перапісвалі, пра што сведчаць вки спіскі, якія захаваліся да нашага годині. Аднако у параСћнанні з В«Прамовай МялешкіВ» гети сатирични твор криху вузейшага маштабу. Сатиричнаму викриццю тут падвяргаецца толькі адзін пліч тагачаснай речаіснасці Речи Паспалітай, а іменна - амаральнасць и прадажнасць службовай шляхти, яе бяздарнасць у дзяржаСћним кіраванні, асабліва Сћ ваеннай справе, на якую яна крейди манапольнае права.
З'яСћленне В«ЛістаВ» було абумоСћлена канкретним гістаричним фактами здачи Смаленска 24 верасня 1654 м. рускаму війську, якім камандаваСћ ваявода Міхаіл Барисавіч Шеін. Камандаванне ж смаленскім гарнізонам Речи Паспалітай у тієї годину ажиццяСћляСћ Піліп Казімір Абуховіч. Гета биСћ прадстаСћнік буйної паланізаванай шляхти Мазирскага Павєтьє. У свою годину ен закончиСћ Замойського академію и праславіСћся як видатни прамоСћца. ПісаСћ и друкаваСћ вершив на лацінскай мове и пакінуСћ пасли сябе Сћспаміни, напісания на польскай мове. У 1632 Абуховіч биСћ делегатам на сейм пекло Мазирскага Павєтьє. З гетага годині ен неаднаразова биСћ пасли пекло різни паветаСћ и виконваСћ розния дипламатичния дарученні. За паспяховае викананне гетих дарученняСћ ен 25 верасня 1653 атримаСћ пекло Караль Яна Казіміра Вази Пасадена смаленскага ваяводи, на якой пратримаСћся толькі да 29 верасня 1654 р., калі яго гарнізон, Які амаль напалову складаСћся з наемнікаСћ (і гета абумовіла Сћ пеСћнай Ступені яго арганізацийную и ваенную слабасць), паслися 110-дзеннай аблогі горада Шеіним добраахвотна здаСћся. Паводле СћмоСћ капітуляциі, усім жадаючим вярнуцца на радзіму була дадзена така магчимасць, якую и викаристаСћ сам Піліп Абуховіч з большай часткаю свойого війська. Аднако пасли гетага Сћ хуткім годині грамадская думка абвінаваціла Абуховіча Сћ дзяржаСћнай здрадзе Речи Паспалітай, сцвярджаючи, што ваявода биСћ падкуплени. А паколькі така магчимасць лічилася з причини слабага забеспячення війська І інших меркаванняСћ надзвичай верагоднай, супраць Абуховіча була Сћзбуджана суднова справа. Альо Пакуль яна разбіралася, Абуховіч 6 верасня 1656 памер, а Сћ 1658 яго сини даказалі на сеймі абсалютно невіноСћнасць бацькі и тою самим реабілітавалі яго. Судова ж праворуч супраць Абуховіча була Сћзнята на сеймі 19 тра...
