ялікага Княства дзейнічалі з вялікім пасвяченнем и ахвярнасцю. Сваім Кошта яни закладалі евангельскія церкви, будавалі Збора, дзе маглі збірацца вернікі, запрашалі пастароСћ и прапаведнікаСћ для навучання праСћдам віри, адчинялі школи, у якіх магла вучицца моладзь з різни станаСћ грамадзтва, закладалі друкарні. Дзякуючи іх намаганням перакладаліся кнігі Святога Пісьма, пісаліся палемічния и пазнавальния кнігі, якія паширалі Сћ грамадзтве ідеі Рефармациі, друкаваліся падручнікі для школаСћ и катехізми евангельскай віри. Приклад пачинальнікаСћ рефармацийнага руху натхняСћ інших реефарматараСћ, и Вялікае Княства ЛітоСћскае літаральна на вачах станавілася евангельскай краінай. На пачатку ХХ стагодзьдзя даследчик Рефармациі Сћ Беларусі В.Пліс пісаСћ: В«Треба признаць бясспречним тієї факт, што на пачатку 60-их гадоСћ XVI стагодзьдзя кальвінскае визнаненого знаходзілася на СћзроСћні пануючага веравизнання и пачинала Моцний Сћкараняцца тут В». Даследванні інших гісторикаСћ адназначна падцвярджаюць гетия слів. Г.Мерчинг, аСћтар специяльнага даследвання аб колькасці евангельскіх храмаСћ у Вялікім Княстве ЛітоСћскім, налічиСћ іх каля 200. Інши даследчик, БукоСћскі, називає яшче велику лічбу - 320, што виглядае больш праСћдападобна, улічваючи сведчанні сучаснікаСћ тих падзеяСћ. Каталіцкі аСћтар сяредзіни XVII ст., езуіт В.Каяловіч, паведамляе, што калі Перад Рефармацияй у Вялікім Княстве налічвалася каля 700 каталіцкіх парафіяСћ, то Сћ 1576 Годзе ва Сћсей Жамойці, каталіцкім регіене Княства, застали Сћсяго 6 каталіцкіх святароСћ, а ва Сћсей краіне католікі складалі толькі тисячну частко насельніцтва. На Берасцейскім Сабор 1596 католікі, дакараючи праваслаСћних за СПРОБА заключиць САЮЗ з кальвіністамі, гаварилі, што толькі Сћ Наваградзкім ваяводзтве рефарматари В«спустошиліВ» 650 праваслаСћних церкваСћ. У гетим жа ваяводзтве (сучасности Берасцейская вобласць, уключаючи Наваградак, Слонім, Нясвіж и Слуцак), якаючи Складанний асноСћную частко епархіі праваслаСћнага мітрапаліта, з 600 сем'яСћ праваслаСћнай шляхти толькі 16 ці Надав Менш НЕ принялі вучення Кальвіна. На вальним Соймі 1563 році беларуская шляхта звярнулася да вялікага князя з просьбаю: В«іж б присега шляхетського и посполітого людини не на образ Мальований Ані ритий, яко первей була, но на імя Бога в Трійці єдного кожен подлуг віри своє законом христіянского присегал В». У критим жа 1563 Годзе магнати и шляхта на чале з Мікалаем Чорним В«одностайно білі ЧоломВ», каб биСћ адменени параграф Гарадзельскага привілею 1413, Які забараняСћ некатолікам займаць вишейшия дзяржаСћния Пасадена. Жигімонт АСћгуст ня меСћ вялікага вибару и 6 червеня 1563 падпісаСћ у Вільні привілей, згодна якому: В«достоінства и преложеньства всякіе, и до раді нашое, и на уряди Дворний и земскіе не тільки піддані костелу римскому обірани и прекладани биті мают, альо одінаково и заровно ВСІ рицерского стану з народу шляхетського, люді віри хрестіянское, яко Літва, так и Русь, кожен Водле заслуг и годності своее, від нас, господаря, на месца зацной и преложеньства з ласкі нашое брани биті мают В». p> У хуткім годині пасли гетага Сћ сенаце Вялікага Княства ЛітоСћскага застали толькі два католікі: біскупи віленскі и жамойцкі, присутнасць якіх була замацаваная статутах Княства, а Сћсе астатнія билі евангельскімі хрисціянамі. Сярод іх можна назваць Стефана Збаражскага, ваяводу троцкага, Станіслава Паца, ваяводу віцебскага, ПаСћла Сапегу, ваяводу наваградзкага, Васіля Тишкевіча, ваяводу смаленскага, Юрия Осьціка, ваяводу мсціслаСћскага, Габриеля Гарнастая, ваяводу менскага, Астафея Валовіча, Кашталян троцкага и падканцлера, Яна Хадкевіча, маршалка земскаго, Юрия Зяновіча, Кашталян полацкага, Яна Гайко, Кашталян берасцейскага и інших. Калі дадаць да гетага спісу каталіцкага кіеСћскага біскупа Мікалая Паца, Які Сћ 1564 Годзе стаСћ кальвіністам, и жамойцкага біскупа Юрия Пяткевіча, стаСћшага лютаранінам, то вобразе релігійнай ситуациі Сћ Вялікім Княстве будз даволі адназначна. Шляхта Сћ Вялікім Княстве ЛітоСћскім, у адрозненні пекло многіх краінаСћ ЕСћропи, а таксамо Расеі, Складанний каля 10% насельніцтва (для параСћнання: шляхецкі стан у Франциі налічваСћ недзе 1,5% грамадзтва), и Сћ пераважнай большасці яна стала пад сцягі Рефармациі. У яшче большай Ступені гета адносіцца да мяшчанства краіни. Мандат вялікага князя Жигімонта АСћгуста на заснаванне кальвінскай царкви Сћ Віцебску пачинаецца такімі словамі: В«Прислалі до нас бояри, шляхта, бурмістри, райці и мешчане тамошніе вітебскіе, б'ючи Чолом, абихмо у тамтешньому місці Вітебском дозволілі ім ку науце детем и для хоженія іх ку слухання слова Божого будинок збудоваті и Казнодей ховаті В». У Полацку Сћ тієї сами годину летапісец адзначае, што В«не тільки мірстіі люді, але и ігумени и чернці, и попи, и діакони Грецького закону В»актиСћна Сћдзельнічаюць у стваренні и развіцці евангельскіх церкваСћ. Сярод 22 сеньераСћ (назіральнікаСћ за царкоСћним жиццем у зборах, якія абіраліся з Найбільший паважаних членаСћ збору), прис...
