зни псеўданаватараў скінуць Пушкіна з карабля сучаснасці або висакамернае Жаданом маладнякоўцаў пайсці ў рожкі са старимі НЕ адлюстроўвалі важливо тенденций епохі, а билі толькі накіпам у бурхливим літаратурним жицці паслякастричніцкага годині. Якуб Колас казаў: Шлях пісняра да вяршинь мастацтва и ўсеагульнага признання - гета шлях грамадзяніна, Які чоловікова виступіў у абарону свойого народу и роднай краіни, змагаўся за іх свабодуінезалежнасць, дбаў пра іх веліч и славу.
Казка гусі (1921) - гета напоўнени аптимізмам заклік НЕ страчваць віри ў високія ідеали, заклік гартаваць сіли дзеля іх ажиццяўлення. Аўтар ўслаўляе нястриманае Жаданом чаради гусей дабрацца да запаветнага зялёнага вострава на далёкай речци, куди спрадвеку імкнулася іх душа, дзе билі іх думкі, жаданні. Востраў увасабляў спрадвечную мару пакриўджаних - пазбавіцца пекло комплексу сіроцтва, адринутаснасці, мець Бацькаўшчину, маці - Радзіму.
Пра ролю літаратури ў жицці народу разважае аўтар таксамо ў навели Кучаравае древа (1925), Над прасторамі зямлі (1928), присвечаних Змітраку Бядуля и Цішку Гартнаму. Паслися Кастричніка пісьменніку асабліва зразумелай стала класавая роля релігіі. Резка Пает критикуе релігію ў казці Залати Прамень, напісанай ў +1927 Годзе. Вки казкі напісаў Колас у тисяча дев'ятсот двадцять сім Годзе, и ўсе яни - аб ревалюциі, роздум у яе дзесятую гадавіну (Залати Прамень, Хвароба, На ўсё ёсць причина). [8, с. 155].
Висмейваючи кар ерисцкія тенденциі ў асяроддзі пеўнага кола дзеячаў мастацтва, класік адначасова асуджае тия нездаровия з Яви, калі ўзвишенне и падзенне таго ЦІ іншага чалавека абумоўлена зусім НЕ яго здольнасцю и працай, а густамі и настроямі ўпливових асобі. Плиг такіх абставінах мастацтва НЕ можа паспяхова развівацца, таму што сапраўдним Талент у такіх абставінах заўсёди зачинена дарога. Д. І. Гальмакоў адзначаў: казкі жицця з явіліся винікам глибокага роздуми пісьменніка над складанимі питаннямі гістаричнага развіцця, спробай асенсаваць и вирашиць шматлікія філасофскія праблєми речаіснасці [9, с. 158].
Праз увесь зборнік праходзіць скразная ідея - ідея високай грамадзянскасці. Настойліва и паслядоўна, без надакучлівай дидактикі пісьменнік сцвярджае, што найвишейшае признанне чалавека - Биць грамадзянінам свае Айчине, вірним синам роднага краю. Характар ??вирашення праблєми грамадзянскай и сацияльнай самасвядомасці дае ўяўленне аб разуменні Пает роли чалавека інтелектуальнай ПРАЦІ ў сацияльна - гістаричним працесе грамадства. Високі грамадзянін для аўтара - гета чалавек, Які травні абавязкі, абавязкі для сям І, свае будучині, будучині дзяцей, Радзіми.
Цели шераг льно-етичних праблем узнімаецца ў зборніку. Гета и праблєми узаемадносін людзей ў грамадстве, стасункі бацькоў и дзяцей, питанні вихавання, вибар жиццёвага шляху, канфлікту пакаленняў ішмат інших. Адним з Найбільший цікавих прадстаўляецца робувань аб шчасці ў жицці.
У чим заключаецца гета шчасце и што таке шчасце наогул? Амаль шкірна з козак закранае тієї або інши пліч гетага робувань. Праблєми шчасця и Сенсит жицця нова. У тієї ЦІ іншай формі яна ўзнімалася шкірним сур ёзним мисліцелем. Альо Колас НЕ дае гатова рецептаў виконував і як би пазначае тия складнікі, без якіх жиццёвае шчасце Не зможу здзейсніцца. Наприклад: Чи не можа Биць большага шчасця, як адчуваць шкірних момант, што ти вільний, можаш рабіць, што захочаш, шчасце гета мудрасць, шчасце залежиць пекло хараства, каб Биць шчаслівим, то треба каб и живот пустим не заставаўся, шчасце - гета гармонія таго калективу, та якога ти належиш, у кожнага чалавека свае жиццё, свой Талент и свае шчасце, хто сам шчасліви, таму здаецца, што и ўсе шчасліви .... За гетимі развагамі паўстаюць больш глабальния питанні: ЦІ для шчасця нараджаецца чалавек, ЦІ павінен ен яго заслужиць, ЦІ треба змагацца за шчасце и мн. іншия. Так, у казці Што яни страцілі аўтар падкреслівае, што персанажи яе страцілі свае шчасце, бо толькі марилі аб ім, но НЕ змагаліся за яго.
Толькі дасведчани и дапитліви читач здолу ўзняцца да анталагічнай праблематикі твора. Думаецца, што такого мудраму и цікаўнаму аўтару як Я. Колас, надзвичай важлива: ЦІ зразумеюць читачи тое, што схвалює за вонкавай абалонкай сюжету, ЦІ зразумеюць яни казкі так, як розум аўтар іх сам, ЦІ разгадаюць сами ўважлівия зашифравани код У якасці першай падказкі да расшифроўкі зместу и сутнасці Козак жицця прапануецца вершавани ўступ:
Чи не ў адней толькі Наша души
зерна ёсць хараства -
Аб ім казку Складанний ў ціши
Колас, Ніви, трава,
Чи не ў адним толькі серци людзей
Іскра праўди гариць -
Аб йой пісню ПЯЕ Салава,
Аб йой речка журчиць.
...
