яркоСћвалася так, каб шкірна сям'я атримала адну валок, такім чинам ліквідуючи церазпалосіцу и спрашчаючи падаткаабкладанне сялянскай гаспадаркі. Така арганізация землекаристання дазваляла асвойваць Нови земли и павялічиць таварнасць паасобних гаспадарак, дзякуючи вялікім памерам ділянки и магчимасці викаристоСћваць нову, трохпольную систему земляробства. Адначасова ствараліся фальваркі - вялікія панскія гаспадаркі, якія павінни билі апрацоСћвацца цяглимі сялянамі (так звана паншчина). Зямельная реформа, або, як яе називаюць, валочні памера, пача спачатку Сћ землях, што належалі вялікаму князю, альо пасли яе падхапіла шляхта, праводзячи памеру Сћ сваіх маентках. p> валочного памера змяніла Надав знешні виглядають Весак па Сћсей Беларусі. Яни Сталі больш буйнимі, з характернай забудовай у адну вуліцу. І гети іх виглядають принципова НЕ змяніСћся да сенняшняга дня. Яшче больш важливим винікам реформи сталлю павеліченне грашовага абарачення, бо большасць сялянаСћ була пераведзена з натуральнага падатку на грашови - чинш, и таму мусіла звязвацца з ринків. Акрам таго була ліквідаваная сялянская абшчина, бо сяляне атримлівалі Сћ літературна спадщина Сћ палі каристанне валокі и виконвалі грашовия и іншия павіннасці паасобку, а й ня Сћсей вескаю. Даречи, падобния реформи билі праведзения Сћ Расійскай імпериі толькі на пачатку XX стагодзьдзя прем'ер-міністрам Пятра Сталипіним, Які меСћ маентак каля Горадні и на Сћласния вочи бачиСћ винікі реалізациі В«Статути на валокі В». Сама валок аказалася настолькі тривалай гаспадарчай адзінкай, што Надав у XX стагодзьдзі Беларускія сяляне, набиваючи зямля, вимяралі яе валокамі. p> Нова система гаспадарання дала магчимасць павялічиць ураджаі збожжа, так што жита и ячмінь пачалі вивозіць на продажів за мяжу. Ліквідация сялянскай абшчини дазволіла развіваць разнастайную витворчасць, асабліва звязане з перапрацоСћкай драСћніни, бо Частка сялянаСћ замести ПРАЦІ на зямлі пача займацца рамяством. Зявіліся целия паселішчи смаляроСћ, катляроСћ, грабароСћ, шаСћцоСћ, кавалеСћ. Усе гета сприяла зростанню мясцовага ринку и еканамічнаму развіццю краіни. Адной з прикметаСћ гетага стала стваренне Сћ Вялікім Княстве аднароднай грашовай системи. На пачатку XVI стагодзьдзя на Полаччине Сћ абараченні билі галоСћним чинам рискія шилінгі, у Панямоньні - праскія Грош, а на Палесьсі - залатаардинскія дзірхеми. Альо Сћ сяредзіне XVI стагодзьдзя асноСћнай манетай ва Сћсім Княстве становіцца літоСћскі паСћгрош віленскай витворчасці. p> Яшче адной характернай рисай XVI стагодзьдзя стаСћ Хуткі зростання у Беларусі гарадоСћ и мястечак. Калі на пачатку стагодзьдзя іх було толькі 48, то Сћжо Сћ 1567 Годзе іх налічвалася больш за 280. Гетая Сћрбанізация Вялікага Княства непасредна звязане з імкненнем магнатаСћ закладаць Гарад и мястечкі Сћ сваіх уладаннях. Радзівіли, Кішкі, Паци, Сапегі запрашалі разнастайних рамеснікаСћ, дере за Сћсе веручих, и надавалі новим паселішчам магдебурскае права (права самакіравання). Дзеячи Рефармациі ставілі сабе за Мету клапаціцца пра паширенне кола людзей, якія займаюцца нейкім рамяством. Симон Будний Сћ сваім В«КатехізісеВ» звяртаСћ уваг бацькоСћ, што В«повінни родітелі научаті синів своіх майстерності або ремества Якого побожность, аби від нього слушно виживене на потім мелі В». Ен ставіСћ майстра Сћ адзін шераг з настаСћнікам, пастарам и Сћладамі. p> Сяредзіна XVI стагодзьдзя - гета таксамо імкліви культурніші Сћздим Вялікага Княства. Тут варта Сћзгадаць хаця б тия некалькі сотняСћ школаСћ, адкритих плиг евангельскіх церквах на працягу няпоСћних дзесяці гадоСћ, якія далі магчимасць тисячам Малад людзей атримаць принамсі Пачатковая Адукация. Або сотні кнігаСћ, якія виходзілі вялікімі накладамі и паширалі веди сярод жихароСћ краіни. У рефармацийних Друкарня видавала ня толькі релігійная літаратура, альо таксамо кнігі па гісториі, геаграфіі, математици, філясофіі, паетичния и празаічния розчини різни аСћтараСћ, пераклади з замежних моваСћ. Князь Мікалай Радзівіл Чорней стаСћ распачинальнікам меценацтва Сћ Вялікім Княстве. Плиг яго Дваро стваралі музику Кіприян Базилік и ВацлаСћ з ШаматулаСћ, пісалі вершили Мікалай Рей и Андре Трицесскі. Нямецкія мастакі, якія працавалі дзякуючи падтримци віленскага ваяводи, увялі Сћ побит шляхти Княства партретни живапіс. Мікалай Чорней стаяСћ таксамо ля витокаСћ Славута радзівілаСћскіх мастацкіх збораСћ, Першай Мастацкай калекциі Сћ Беларусі. p> Шматгранная дзейнасць віленскага ваяводи вияСћлялася и Сћ палітичним жицці краіни. Пачинаючи з 1556 році Мікалай Радзівіл Чорней шмат увагі СћдзяляСћ сітуациі Сћ Прибалтици, вядучи перамови аб далученні Лівоніі да Вялікага Княства и сумеснай абароне супраць маскоСћскай агресіі. У 1558 Годзе войскі Івана Жахлівага Сћварваліся Сћ Лівонію, пакідаючи за сабою Спалене зямля. Лівонія звярнулася да Вільні па дапамогу, становячися пратектаратам Вялікага Княства. Вайна з Масква стала непазбежнай. Зімою 1563 200-тисячне маскоСћская армія на чале з Іванам Жахлівим увайш...
