часткова ўвасобілася першасная задума пра аповесць аб меліярациі (як у апавяданнях Здаренне, Дадому), и да яе далучиліся ўспаміни пра любімае аўтарам Палессе. Паслися перамогі аднаўляецца народна гаспадарка. Жанчини-калгасніци паказани ў годину жніва. Усе яни штодзённа здзяйсняюць своеасабліви подзвіг, працуючи ў полі без мужчин пекло цямна да цямна. Аповесць гетая ўвабрала ў сябе штосьці вельмі важнае з душеўнага набитку пісьменніка, звязанае найперш з душеўна-паетичнимі адносінамі да жицця [3, с. 72], - піша пра гети твор вядоми даследчик прози І. Мележа С. Андраюк.
Менавіта ў гетим Цикл разгарнулася и набило глибокае дихання яго, мележаўскае, Палессе. Маючих вопит стварення запамінальних вобразаў палескіх жанчин такімі майстрамі слова, як Якуб Колас (На Ростань), І. Куприн (Алеся) i інш., Пісьменнік, сапраўдни знаўца людзей свойого краю, звярнуўся да іх яшче раз, толькі раскриў гетия вобразе знутри. Алена, Насця, Маланії - палескія жанчини, убачания НЕ етнографам, що не шукальнікам екзотикі, що не приезджим, а палешуком па нарадженні. Аўтарскае Бачані Падзу - гета Бачані билога партизана, а цяпер калгаснага старшині Марціна. Ен па-апейкаўску глядзіць на пасляваенную речаіснасць и з болем бачиць, якаючи частка випала ўчарашнім салдаткам у калгасе, спачувае ім.
Аповесць Гарач жнівень - гета жиццёвия гісториі Насці и Паўла, Марціна и Ганни, Альони и Андре. Асабістае и витворчае настолькі сплаўлени ў І. Мележа, што цяжка аддзяліць гетия дві ўзроўні. Вобразе Насці, Лізавети пеўним чинам перагукаюцца з вобразе Сарокі (Палеская хроніка). Насця без примаўкі и з лаўкі НЕ зваліцца. Сприт, гарачасць Насці перальюцца пазней ў вобразе Ганни Чарнушкі, а Пакуль Ган?? ля - жонка Марціна, якаючи загінула на вачах старшині ў годину прариву блакади.
калі ўважліва прааналізаваць аповесць Гарач жнівень и чарнавия накіди Рамана Завеі, Сніжані, то можна заўважиць некаторае падабенства и ў іншим плані. Марцін и Міканор - абодва старшині калгасаў, та таго ж абодва закахани ў жанчин па имени Ганна, а, як вядома, лёс Ганни Чарнушкі ў апошніх Раману Палескай хронікі аўтар звязвае з Міканорам. У чацвёртай и п'ята кнігах пісьменнік планаваў паказаць ваенни и пасляваенни годину, и таму натуральна, што Міканор - патенцияльна Марцін, а Ганна - Ганула. Відавочна и тое, што ў абодвух текстах дачку Ганни Чарнушкі и Марцінавай Ганни зваць аднолькава - Галька. Праўда, наприканци накідаў Палескай хронікі аўтар ужо піша, што ў Ганни НЕ дачка, а троє синоў.
Треба аддаць належнае ўменню пісьменніка захапляцца негалоўнимі персанажамі, викаристоўваць деталь, епізод для раскрицця ўнутранага світлу другараднага персанажа. Асаблівае захапленне, думаецца, виклікала ў аўтара гераіня згаданай Аповесці Маланії, як яе називають пісьменнік, сувора, гостро, Надав криху сярдзітая, фельдфебель у Андарак, а па сутнасці - проста нешчаслівая ў асабістим жицці жанчина. Стойкасць и строгасць, у дерло Чаргях, та сябе, умінь гета гераіні змагацца са стомаю и абставінамі ўласціви и Аўдоцці Шабунісе (Мінскі напрамак), якаючи виводзіць дзяцей з блакади, и маці Зибіна (Блізкае и няблізкае). Думаецца, аднако, што не саме строгасць, а духоўная нязломнасць, загартаванасць у цяжкіх жиццёвих абставінах імпануюць аўтару ў духоўним вобліку гетих жанчин.
У зборніку Гарач жнівень аповесць невипадкова крейди Назву У адной сям і. Для І. Мележа праблєми сямейнасці, агульнага калгаснага клопату застаецца актуальнай и плиг напісані Хронікі. Ен неаднаразова позначають, што першия куранёўскія калгаснікі рабілі, дапамагалі адно аднаму, як тия сямейнікі. І вялікая роля ў гета сям и Надавали бацьку - старшині. Ідеал бацькі-працаўніка І. Мележа Якраз бачиць НЕ ў Міканори, а ў селяніне-заможніку. Билі и такія заможнікі, - думае Апейка, - дзе дастатак увесь набиваўся критим, што сям я ўся - з падрослих, працавітих дзяўчат ди хлопцаў, якімі правіць суворі, бязлітасни камандзір-бацька. Бацька-манарх, бацька-катаржнік; камандзір катаржнай каманди [55, с. 175]. І ў пеўнай Ступені жаночия вобразе заклікани падкресліць гетую сямейнасць, далучанасць да агульнай впоратися.
вострое пастаўлена праблєми пошукаў героєм свае Радзіми - месца, дзе Живе яго серца и застаецца яго Кахане, у Аповесці Блізкае и няблізкае, што адлюстравана ў Назв. Галоўни герой творити - тагіляк Зибін. Аднако емациянальни канфлікт твора звязана з вобразе ягонай жонкі Жені Крушинскай. Женя дориць яму ўвесь нерастрачани запал Кахане, маючих вельмі кволия спадзяванні на ўзаемнасць: Від паедзеш ти дамоў, пабачиш там надзо палю. А я ... а пра мяне и ўспомніць, можа, забудзешся. З очей геть, із серця - геть ... Ви, мужчини, гета ўмееце ... - скардзіцца яна Васілю, и атримлівае нечакани па шчирасці адказ: Чи вміємо, вядома ... А чаго тут - навука няхітрая [51, с. 337]. Урешце Женя з гориччу ўсведамляе свае становішча: Палюбоўніца я, ві...
