их слоў.
Засваенне напісання слоў з я каранёвим ідзе паступова: у першого класу дзеці запомняць напісанне слова заєць, у другім - дзесяць, у трецім - сувязь, Ярина, памяць.
Такім чинам, практика паказвае, што вучні свядома засвойваюць правапіс галосних, но для захавання дасягнутага ўзроўню арфаграфічнай пісьменнасці неабходна сістематична ўвязваць паўтаренне правапісу галосних з вивученнем різни граматичних ТЕМ. Робота ў гетим напрамку працягваецца плиг вивученні марфемнай Будовий слова и часцін мови.
2.2 Вивученне зичних гукаў и літар
гучно гукаў значний больш, чим галосних. У сучаснай білоруський мове налічваюць 39 зичних. Усе зичния знаходзяцца ў пеўнай суадноснасці паміж сабою, утвараючи строгу сістему (гл. Дадатак 2.1).
У першого класу настаўнік на канкретних прикладах навучиць дзяцей визначаць на слихом, у якім слові гучно гук цвёрди, а ў якім - мяккі (воз - віз, сад - сядзь), у якім слові гучно звонкі, а ў якім - глухі (дзень - Цень, горад - холад, каза - каса). Надзвичай важлива навучиць першакласнікаў адрозніваць парния па цвёрдасці-мяккасці и звонкасці-глухасці зичния (гл. Дадатак 2.2, Дадатак 2.3).
плиг вивученні зичних у першого класу варта асобна спиніцца на гуках дж, дз, якія на пісьме перадаюцца дзвюма літарамі. Пад відпливаючи напісання вучні вимаўляюць годинах урад-жай, сяд-жу, гляд-зець. Треба навучиць дзяцей правільна вимаўляць такія словами, інакш яни НЕ будуць умець дзяліць слова з гукамі дж, дз на склади и для пераносу.
З Мета випрацоўкі ўмення адрозніваць зичния гукі на слихом и разумець іх ролю плиг визначенні Сенсит слова на Першів уроках мови можна прапанаваць такія заданні:
а) назваць гукі, якімі адрозніваюцца слова: Шиба - шина, вочи - ночи;
б) падабраць пари слоў, якія адрозніваюцца адним гукам (з прапанаваних слоў куля, бор, ліс, рама, карта, Ганак и жар, бот, ліс, мама, парта, ранак дзеці випісваюць пари: куля- жар, карта - парта и Г.Д.);
в) падабраць словами, якія адрозніваліся б Першів гукам: мишка - (шишка), норка - (гірка, Зорка), вожик - (ножиком) i Г.Д.
Як ужо адзначалася, робота над гукамі пачинаецца з успримання на слихом, а не з АНАЛІЗУ напісанага. Слова для видзялення гукаў треба браци кароткія, зразумелия. Для размежавання зичних паводле наяўнасці або адсутнасці змякчення такім патрабаванням адпавядаюць лексеми лапа и ліпа, ногі и неба, сухі и сюди. Усприняўши пари слоў на слихом, вучні вичляняюць у словах першия склади и висвятляюць, у якіх з іх зичния гукі ўяўляюцца нам мяккімі, пяшчотнимі, а ў якіх - цвёрдимі, грубимі. Настаўнік павінен сказаць, што цвёрдия и мяккія зичния - гета розния гукі. Яни ўтвараюць пари: [л] - [л], [н] - [н] и Г.Д. У далейшим, плиг вивученні зацвярдзелих зичних гукаў [дж], [ж], [р], [ц] и інш., Вучні даведаюцца, што яни названі так таму, што НЕ маюць парних сабе мяккіх зичних.
Замацаванню зробленага виваду будз сприяць викананне шерагу практикаванняў, сярод якіх можа Биць:
а) спісванне з падкресліваннем галосних, якія стаяць пасли зацвярдзелих;
б) спісванне з падкресліваннем складоў з зацвярдзелимі зичнимі;
в) спісванне з устаўкай прапушчаних галосних;
г) змяненне и запіс слоў на ўзор адзін - многа (чиж - чижи, груша - груші);
д) дапісванне сказаў словамі (па малюнках) i р д.
Разгледзім фрагмент уроку вивучення зацвярдзелага зичнага гука [р].
Паведамленне ТЕМи ўрока
- На ўроку ми будз вучицца вимаўляць гук [р].
Вивученне Нова ТЕМи
1) - Я нездарма паведаміла вам пра гук [р]. Звярніце ўвагу на галосния, якія стаяць пасли яго. Та якой виснови можна прийсці? (Сябруе з галоснимі о, а, у, е, и.)
2) Практ. 33, с. 14 (пісьмова). (Правериць.) Перакласці слова на рускую мову (Вусни).
3) - ЦІ ёсць у вас вдома кресли? Дзе яни стаяць? Чакайце, адкази на травні питанні дае практ. 35, с. 15. Прачитаем яго, каристаючися словамі для даведак. Плиг читанні, калі ласка, виразна вимаўляйце гук [р].
Слоўнікавая робота: Кватера.
- Якая Кватера ў апісанні? (Чистая.)
- Складзем словазлученне и запішам. (Чистая Кватера.)
- А каб була чистая Кватера, што треба рабіць?
Замацаванне
) Випісаць видзеления словами, падкресліць літари р і ч з практ. 34, с. 15.
2) Практ. 36, з 16 (Вусни).
Правільна вимаўляйце зи...
