ПРАЦІ - драСћляная дворога саха, плуг, барана - па формі заставаліся нязменнимі на працягу стагоддзяСћ, стала толькі больш жалезних Робочої частак (жалезния сашнікі - нарогі - у сахі).
Агратехніка: двухполле и архаічнае трохполле змянялася регулярним трохполлем, якое стала пераважаць у XIV ст. У паСћдневих и лясістих РАПН працягвалі існаваць примітиСћния сістеми земляробства: падсека и пералог.
АсноСћная сельскагаспадарчая культура - жита, якім засявалася да палового І Великому ворива. Ураджай збожжа биСћ сам 3-4 (збіралі Сћраджаю Сћ 3-4 разоСћ больш, чим сеялі), а на Сћгноених палетка - сам 4-5. Гета було каля чатирох центнераСћ з гектара, вагаючись Сћ розния гади Сћ даволі вялікіх межах. Акрам жита вирошчвалі: Авес, ячмінь, проса, гречку, технічния культури - льон, каноплі. Присядзібния агарод - неа'демная Частка сялянскай, а таксамо и мяшчанскай гаспадаркі. Вирошчвалі репу, агуркі, моркву, буракі, Цибулі, часнок, баби, гарох, зеляніну. <В
ЖивелагадоСћля
ЖивелагадоСћля. З умацаваннем ворнага земляробства узрастала гаспадарчае значенне хатняй живели. У якасці цяглавай сіли на захадзе Беларусі больш викаристоСћвалі валоСћ, на Сћсходзе - коней. Альо Акрам гета функциі, була яшче адна визначальная, што звязвала менавіта ворнае земляробства з живелагадоСћляй - Гета Сћгнаенне, якое павялічвала Сћраджайнасць. Дробова живела и Птушка вирошчваліся для харчавання и атримання сиравіни для хатніх промислаСћ и рамяства: свінні, авечкі, кози, гусі, кури и р. д. ЖивелагадоСћля давала таксамо м'яса и малочния прадукти. Значную ролю Сћ гаспадарчим жицці па-ранейшаму адигривалі паляванне, рибалоСћства, бортніцтва.
Нягледзячи на зростання вагі рамяства Сћ гаспадарци краіни, сялянская гаспадарка па-ранейшаму крейди натуральні характар. Усе неабходнае для жицця - Прилад ПРАЦІ, посуд, тканіна, адзенне, абутак - вираблялася Сћ сям'і. <В
Сялянская гаспадарка. Форми павіннасцяСћ
Сялянскі двір - "дим" - гета звичайная сям'я, Радзіх - Некалькі сем'яСћ и іх уласнасць: пабудови, живела, Прилад ПРАЦІ, зямля, Якою "дим" каристаСћся на падставе спадчиннага звичаевага права. Дим з'яСћляСћся адзінкай падаткаабкладання.3 годинах сем'і разрасталіся, альо НЕ імкнуліся ператварацца Сћ асобную адзінку падаткаабкладання. Так утвараліся дворишчи з 5-10 І Великому сваяцкіх сем'яСћ, а Сћ некатора випадкі да іх далучаліся и пришлия людзі: примакі, сябри, дольнікі. Дворишчи каристаліся агульним інвентаром, сумесна вялі гаспадарку и пароСћну дзялілі Сћраджай, хоць и жилі асобнимі дварамі. Паступова палеткі и сенажаці дзяліліся паміж димамі дворишчаСћ и асноСћнай гаспадарчай адзінкай зноСћ станавіСћся дим.
Сялянская гаспадарка Сћ XVI ст. - Гета Складанний гаспадарчи комплекс. Ен уключаСћ жилия дами, гаспадарчия пабудови - клуню, клеці, пуні, хляви; неабходни для ПРАЦІ інвентар - барони, КАЛЕС, коси, сані, сохі, сякери и м. д. зямля кожнай гаспадарци надавайте з боці феадала, уласніка зямлі, яна перадавалася па літературна спадщина. Сяляне НЕ мелі права перадаваць зямля Сћ пастаяннае ці часовае Сћладанне, закладваць ці прадаваць яе іншим асобі без дазволу пана. У сяреднім на дим припадала 10,6 га різни угоддзяСћ. p> АсноСћния форми сялянскіх угоддзяСћ - ворива и сенакоси. Билі яшче и агульния Сћгоддзі, што належалі абшчине: Вига, сенажаці, рибні лови, лясния уваходи.
Сялянская гаспадарка крейди комплексні характар: на дерло месцев зграя раслінаводства, з ім Цесна звязана живелагадоСћля. Промисламі и хатнім рамяством займаліся ва Сћсіх гаспадарках, альо больш там, дзе панська гаспадарка развівалася марудней и НЕ перайшла да стадиі фальварка (паСћднева-Сћсходні регіен).
Абшчина ці грамада арганізоСћвала сялянскае землекаристанне и виплату феадальнай Рент. Сільська ці суседская абшчина Складанний з димаСћ и дворишчаСћ и звичайна з'яСћлялася часткай теритарияльнай ці валасной абшчини. На агульних сходах абшчиннікаСћ вибіраліся дзесяцкія, соцкія, старці (старасти), якія арганізоСћвалі абшчиннае жицце. Адказнасць абшчини Перад феадалам або дзяржавай забяспечвалася кругавой парукай. Абшчина абараняла сялян пекло самавольства феадалаСћ, виконвала суднову функция копиця судом. Кризіс абшчини наглядаСћся Сћ критим, што феадали присвойвалі сабе права распарадження абшчиннимі землямі, а потим и Сћсімі землямі сялян. Гети працес биСћ асабліва характерни для заходняй часткі Беларусі. На Сћсходзе землеСћладальнікі пристасавалі функциі абшчини для сваіх патреб и яна захавать як елемент феадальнай сістеми.
Павіннасці сялян - змяняліся па заходи развіцця феадальних адносін.
Даніна - найстаражитнейшая форма феадальнай Рент, што набила форму натуральнага аброку. "Дзякло" - гета даніна житам, пшаніцай, аСћсом, сенам; "мезлева" - гета даніна мясам, яйкамі, прадуктамі бортніцтва и палявання.
Паншчина ці адпрацовачная Рент - асноСћная форма павіннасці (з XV - XVI стст.). патрабавала замацав...
