нати каристаліся Сћсей паСћнатой маемасних, асабістих и палітичних правоСћ. Іх маентківотчини СћяСћлялі сабой В«дзяржави Сћ дзяржавеВ». Яни мелі Сћласния Сћзброения сіли, якія камплектаваліся з залежнай пекло іх дробнай шляхти (Баяр) i часткова сялян (панцирною Баяр). Буйния феадали займалі Найбільший важния дзяржаСћния або придворния Пасадена, якія приносілі ім велізарния прибиткі.
Іншу групу складалі сяреднія феадали, якія називаліся Сћ XVI ст. зямянамішляхтай и валодалі В«Добрати аселасцюВ», гета значиць добрим іменем, усяго каля 650 шляхцічаСћ, якім належала пекло 21 да 500 сялянскіх димоСћ. НезадоСћга да падпісання Люблінскай уніі разам з магнатамі ім належала 48, 4% сялянскіх гаспадарак. Яни займалі другарадния Пасадена Сћ дзяржаСћним апараце и знаходзіліся Сћ васальнай залежнасці пекло князеСћ и паноСћ.
Так ніжейшай групи шляхецкага саслоСћя адносілася служилая шляхта - Баяра, зямяне, якія за службу вялікаму князю або магнату атримоСћвалі невялікі надзел зямлі и Самі працавалі на ім. Яни маглі займаць мясцовия дзяржаСћния Пасадена и знаходзіліся Сћ васальнай залежнасці ад БАГАЦ феадалаСћ.
Прававое становішча шляхти, у параСћнанні з іншимі саслоСћямі, було абаронена найлепшим чинам. Толькі шляхціч меСћ права займаць Пасадена Сћ дзяржаСћним апараце и Судзі, свабодна купляць и прадаваць маенткі, валодаць феадальна залежнимі сялянамі, без аплати пошліни (мита) вивозіць на продажів за мяжу прадукти, удзельнічаць у сойміках и Биць абраним у депутати на вальних сойм. Шляхцічу гарантавалася асабістая Свабода, ен биСћ визвалени пекло падаткаСћ и павіннасцей, за виключеннем ваеннай служби І падаткаСћ на Вайн.
Па рашенні вялікага князя з Рада и асобних магнатаСћ для мяшчан и сялян, якія неслі ваенную службу, биСћ магчими пераход у шляхецкае саслоСће. Приналежнасць да вишейшага саслоСћя можна було страціць у сувязі з учиненим шляхцічам злачинствам, альо па рашенні суду. Тое ж маглів адбицца, калі шляхціч пачаСћ здабиваць сабе сродкі да існавання, займаючися рамяством або Гандль.
Так вишейшага саслоСћя адносілася духавенства хрисціянскага веравизнання, за виключеннем манаства. Акрам таго, царква ператварилася Сћ буйнога феадала, якому належалі значнії зямельния Сћладанні и залежнае сялянства.
4. Винікі аграрнай реформи 1557 Еканамічнае и юридичнае становішча сялян
У канц ХVпачатку ХVІ стст. асноСћнимі витворчимі адзінкамі билі сялянскія гаспадаркі - В«димиВ», маенткі феадалаСћ - Дваро, а таксамо фальваркі. Аснова гаспадаркі Складанний зямляробства. Сялянскае землекаристанне було надзельним и абшчинним. Сяляне адной вескі сумесна з феадалам каристаліся лясамі, сенажацямі и Паша.
Важнай урадавай пастановай, накіраванай на павеліченне даходнасці и таварнасці феадальних гаспадарак, була В«Устава на валокіВ» 1557 У гетим законі Сћсе земли признаваліся Сћласнасцю дзяржави або феадала, у критим ліку и тия, якія належалі сялянам па звичаеваму праву В«отчиниВ», В«дзедзіниВ» и інш. Статут 1566 пацвердзіСћ Нова палаженне І, Акрам таго, забараніСћ сялянам яе куплюпродаж. Такім чинам, усьо сяляне пазбаСћляліся зямельнай уласнасці, а Сћ виніку В«валочнай памериВ» атрималі зямля - Надзели и Сћчасткі (на абшчинним полі) у каристанне разам з комплексам абавязкових павіннасцяСћ.
Дробова шляхта абавязана була даказаць палю приналежнасць да вишейшага саслоСћя. Плиг адсутнасці адпаведних дакументаСћ яна пазбаСћляліся правоСћ на зямля и разглядалася як яе арандатар або пераводзілася Сћ разрад падатковага насельніцтва. У некатора випадкі дробнаму шляхцічу Сћзамен ранейшага Сћладання видзяляСћся інши Сћчастак, горшай якасці и за межамі зноСћ створаних фальваркаСћ - В«за сцянойВ», и такіх уладальнікаСћ Сталі називаць засцянковай шляхтай.
Аграрна реформа, распачатая Жигімонтам ІІ АСћгустам у 1557 завяршилася каля 1570, а ва РЋсходняй Беларусі Надав пазней. Разам з панскім Дваро, гаспадарка якога забяспечвала Сћнутрания патреби феадала, пашириліся фальваркі, зариентавания на витворчасць сельскагаспадарчих прадуктаСћ и іх продажів на ринку. Замацаванне за кожнай фальваркавай валокай 7 сялянскіх забяспечвала високу даходнасць гаспадарак. За каристанне зямля для сялян усталеСћваліся тия павіннасці, якія больш адпавядалі еканамічним інтаресам іх гаспадароСћ. У палею большасці від гетих павіннасцяСћ абумовіСћ падзел сялянства на цяглих и асадних. Паводле СтатутаСћ 1566 и 1588 гг. праживанне В«пахожихВ» у аднаго гаспадара на працягу 10 гадоСћ ператварала іх у пригонних, а годину поиска СћцекачоСћ павялічваСћся з 10 так 20 рік.
На Сћсходзе краіни, дзе аграрна реформа завяршилася пазней, фальваркавапаншчинная сістема НЕ зрабілася дамінуючай. Таму тут асноСћнимі павіннасцямі сялян заставаліся грашовая (чинш) i прадуктовая Рент. Тут жа захавать абшчиннае землекаристанне.
Аграрна реформа, у целим, виклікала нездавальненне сялян. Альо сістема дзяржаСћнага кіравання и феадальнага гаспадарання Сћ ...
