>
1.1 Фальклорния мативи ў творах
Ядвігін Ш. пачаў пісаць задоўга да таго, як з явілася магчимасць друкаваць напісанае на білоруський мове. Яго зборнікі Бярозка (1912) i Васількі (1914), видадзения адзін за другім, з яўляюцца винікам ПРАЦІ НЕ аднаго дзесяцігоддзя. Критим НЕ Менш відавочна, што яго творчасць развівалася ў агульним речишчи Рання демакратичнай білоруський прози. Гета проза виростала непасредна з фальклору и па сваіх стилявих якасцях крейди шмат агульнага з Народнай казкай, а першия апавяданні Ядвігіна Ш. часта прадстаўлялі сабою проста літаратурную апрацоўку народних паданняў, козак, анекдотаў ( Важлива фіга raquo ;, Хліб raquo ;, Суд raquo ;, Чортава ласка и іншия). Пісьменнік пераказвае паданні накшталт мініяцюри Хліб raquo ;, апрацоўвае легенди ( Чалавек ), апісвае камічния сітуациі, анекдатичния випадкі з жицця людзей.
Дзейнасць Антона Лявіцкага ў літаратури пача з апрацоўкі фальклорних твораў. Яго роля тут нязначна адрозніваецца ад роли народнага апавядальніка. Пісьменнік адчуваў гета, таму частио ў такіх творах падзагалоўкі: Народнай апавяданне raquo ;, Казка raquo ;, 3 народнага апавядання и падобния. Калі ў Некатор літаратуразнаўчих Працюю знойдзем закіди А. Лявіцкаму, што ен толькі висмейваў білоруського мужик, Малюючи яго недалёкім, абмежаваним чалавекам, то з ІМІ ў пеўнай Ступені можна пагадзіцца. Чи не паглибляючися ў псіхіку чалавека, Ядвігін Ш. канстатуе толькі вонкавае. Даследчикі сцвярджаюць, што ў алегориях Ядвігіна Ш. традицийная сімволіка: бярозка - сімвал жаночай долі ( Бярозка ) [3, с.13], дуб - сімвал жиццёвай мудрасці ( Дуб-Дзядуля ) [3, с.30], галубкі - сімвал Кахане, Сарока - сімвал балбатлівасці ( Вяселле" ) [3, с.54]. У творах такогого типу Беларускі селянін проста дзейная асобі, гета яшче НЕ вобразе, що не тип. Усе насельнікі тут аднолькавия, роўния, яни - маса, у якой цяжка ўбачиць асобнага чалавека [4, с.87].
Новим етапам у развіцці Ядвігіна Ш. як пісьменніка з'яўляецца яго імкненне паказаць читачам побит білоруса и самогу білоруса ў гетим побице. Беларус спакон століттю - шчири працаўнік. Такі ен и ў Ядвігіна Ш. Тут ужо для кожнага знаходзіцца паля характаристика: Васіль Дубінскі ( Золатая ) рупни и да роботи складзен, даречни и не зломак, у ПРАЦІ яму ўходу не було; Симон ( Живи нябожчик ) гаротни праз увесь вік свій працаўнік; Тамашиха ( Гаротная ) як тая пчолка; адзін з безіменних герояў Лістоў з дарогі кінуўся на палю мазольную працю взяти, пригатавани на ўсялякія неспадзеўкі, пілачка другог вицацкала кусцікі ў розния форми. Тут ми бачим чалавека ў дзеянні, у прац. Пісьменнік на проста називають гета дзеянне, а спрабуе падаць яго як працес, праз Які праглядвае настрій и характар ??чалавека, яго асаблівасці.
Ядвігін Ш. пекло фальклорнай устойлівасці, звичнасці пераходзіць да канкретизациі ў апісаннях сваіх герояў: і цяпер, и тади валаси травні билі Білої. толькі цяпер яни Білої, як тієї на згон зіми Брудний, пририжеўши сніг, а тади яни билі Білої, як добра витрапани льон. Вочи травні цяпер, як тая вада вапенная. ( Живи нябожчик raquo ;, [3, с.34]). Апусціў Головата, як тієї кінь убоісти, уніз дий цягаецца, биццам чагось углядаючися ( Зарабіў raquo ;, [3, с.58]).
Як бачим, параўнанні становяцца материяльнимі raquo ;. Аўтар супастаўляе сваіх герояўі з критим, што іх акаляе, што яни добра ведаюць, што бачаць шкірних дзень.на гетим НЕ спиняецца Ядвігін Ш. Зразумець, адчуць и паказаць чалавека можна плиг адной умів: калі ведаеш яго псіхіку. Якім жа бачиў Антон Лявіцкі працоўнага білоруса? Перш за ўсё, гета чалавек ласкаві и Сумленний. Каб випісаць такія якасц білоруса, пісьменнік ставіць яго ў екстремальния ўмови. Перш чим адважицца на злачинства, та якога людзей падштурхоўваюць сацияльнае зло, нястача, героі Ядвігіна Ш. заўсёди пераживаюць душеўния пакути. Сірата Ганула ( Зарабляюць ), примушаная беднасцю апусціцца ў вір розпустити, дере чим зрабіць наканавани крок, усю ноч. плиг мамчиним ложку. плакала и малілася, малілася и плакала. У творити няма доўгага апісання Ганулінага настрою, яе думак. Ёсць Мастацкая деталь плакала и малілася, малілася и плакала. Слово - як удари метранома, Які адлічвае апошнія гадзіни чистага дзявочага жицця. I мнагазначнае шматкроп'е, за якім далейшае існаванне (Не жиццё) сіраціни са слязьмі, з бядой, з пошукамі вийсця. Бачим чалавека ў момант вибару - бачим яго псіхалогію.
Яшче адзін герой апавяданняў - Сцёпка Тацюк ( Зарабіў ). Жиццёви принцип яго - каб отрути було, як на Дзяди, а роботи, як у нядзелю. Такогого чалавека НЕ ??павінна мучиць Сумленний плиг будь-яких абставінах, аби толькі яму було добра. Сцёпка становіцца здраднікам, зарабляе такім чинам гроша. ЗДАВАЙСЯ б, на гетим и закончицца апавяданне. Аднако пісьменнік хоча давесці, што Надав у ...
