вала пекло еСћрапейскіх дзяржаСћ, у якіх феадальни парадак биСћ ужо скасавани. Нови капіталістичния форми еканамічнага жицця Сћ пригонніцкай Расіі праяСћляліся Сћсе больш Яскрава, альо працес разлаження феадальна-пригонніцкіх адносін ішоСћ марудна. У пачатку стагоддзя большасць насельніцтва Расіі існавала за кошт сельскагаспадарчай ПРАЦІ. Сільська гаспадарка па-ранейшаму заставали вядучай галіной яе еканомікі.
Білорусь у Першай палового ХІХ ст. з'яСћлялася виключна аграрним регіенам Расійскай імпериі. Яе сільська гаспадарка крейди Сћ цілим екстенсіСћни характар. У їй пераважала трохпольная сістема: Ярина - азімия - Папар, а дзе-нідзе яшче захавать аблогавае каристанне зямля.
Няредкай з'явай у пригонніцкай весци билi неСћраджаі и голад. Наприклад, у Віцебскай губерні з 1814 по 1826 р. на працягу дванаццаці гадоСћ запар трималіся "поСћния неСћраджаі", а затим з 1847 неСћраджайния гади паСћтараліся зноСћ. У Гродзенскай губерні 1845, 1853, 1854 и 1855 рр.. характаризуюцца "поСћнимі неСћраджаямі". Треба адзначиць, што и Сћ астатніх губерній Беларусі Сћраджайния гади билі вельмі редкай з'явай.
частио неСћраджаі, характерния для білоруських губерняСћ и виклікани ІМІ зростання недаімак у пригонніцкай весци, билі причинай сур'езнай заклапочанасці и тривогі з боці Сћрадавага акруження. Аднако усьо примаемия Сћладамі заходи билі недастаткова ефектиСћнимі.
Нізкая Сћраджайнасць була непазбежним спадарожнікам пригонніцкай сістеми з яе примітиСћнай технікай земляробства и невисокай прадукцийнасцю пригонніцкай ПРАЦІ, біль таго, у Першай палового XIX ст. яна набила Надав некатора стабiльнасць. Па даних губернатарскіх справаздач падлічана, што Сћ Беларусі з 1801 па 1861 рр.. ураджайнасць па Ярина и азімих у сяреднім НЕ перавишала: у МагілеСћскай губерні - 2,5 чверці збору на шкірну чверць пасеву, у Мінскай - 3, у Гродзенскай - 3,5, у тієї годину як па Сћнутраних губерній Расійскай імпериі Сћраджайнасць у сяреднім Складанний не менше за 3,6 чверці збору на шкірну чверць пасеву. Сiстема пригонніцкіх адносін ператварилася Сћ Моцний тормаз для далейшага развіцця сельскай гаспадаркі. Гета разумелі и прадстаСћнікі Сћлади. МагілеСћскі губернатар у справаздачи за 1859 падкресліваСћ, што "галоСћная, асноСћная причина нездавальняючага стану сельскай гаспадаркі заключаецца Сћ існаванні да гетага годині пригонніцкіх адносін, плиг якіх сяляне НЕ маюць магчимасці распараджацца палею працюй и, що не маючий ніякіх праСћ уласнасці на зямля, неахвотна викаристоСћвалі палю працю взяти па апрацоСћкі палеСћ ". Мінскі губернатар у справаздачи за 1859 таксамо адзначаСћ: "Пригонніцкая залежнасць земляробства перашкаджае Новам Сћдасканаленню ".
адной з причин нізкай ураджайнасці була примітиСћная техніка земляробства. У Першай палового ХІХ ст. асноСћнимі сельскагаспадарчимі приладамі па-ранейшаму заставаліся саха (драСћляная бярозавая палиця з двума жалезнимі разцамі, якую цягнулі два вали або адзін кінь) i драСћляная барана, якаючи Складанний з двох драСћляних дуг, та якіх тонкай лазой примацоСћваліся два дубовия вострия зуби. ПраСћда, годинах на цвердих Гліб викаристоСћваліся жалезния барони. У Віцебскай жа губерні баранові замяняСћ "смик", Які биСћ Зроблено з елкі. Плиг Сћборци збожжа па-ранейшаму викаристоСћваліся сярпи.
З-за недахопу живели Сћ сялян іх палеткi дренна Сћдабраліся, што таксамо Сћпливала на нізкую Сћраджайнасць. Асабліва дренна билі забяспечани живелай сяляне Віцебскай, Мінскай и Гродзенскай губерняСћ. Так, па колькасці коней Гродзенская губернія була на опошнім месцев - 9 коней на 100 жихароСћ. p> Сярод сельскагаспадарчих культур, якія апрацоСћваліся, перажавалі так звания "шерия" сльота: жита, ячмінь. З 40-х гадоСћ ХІХ ст. пасшираюцца пасеви бульби, якаючи з агародняй культури становіцца палявой. Хутка бульба стала другім хлібам для сялян и важнай технічнай сиравінай для пераапрацоСћчай прамисловасці, галоСћним чинам для вінакурнай. На поСћдні МагілеСћскай губерні істотна павялічиліся пасеви Цукрове буракоСћ, якія ішлі на цукровия заводи и вінакуренне.
Вайна 1812 привяла народну гаспадарку Беларусі Сћ стан сур'езнага заняпаду. Велізарния реквізициі и разбуренні плиг адступленні войскаСћ спусташалі сельскае насельніцтва. Сяляне страцілі амаль усю живелу и коней. Значний скарацілася Плошча пасеваСћ. У справаздачи за 1831 беларускi генерал-губернатар вимушани биСћ признаць, што Сћ виніку Вайни 1812 Віцебская и МагілеСћская губерні "працягвалі знаходзіцца Сћ канчатковим заняпадзе" і належаць так "найбідніших у дзяржаве". Асабліва цяжкімі билі неСћраджайния 1820-1822 рр.. Голад привеСћ да скарачення насельніцтва Беларусі. На працягу Наступний дзесяцігоддзяСћ смяротнасць на Беларусі перавишала нараджальнасць. Плиг параСћнанні дадзених VIII и X ревізій виявiлася, што з 1833 па 1857 рр.. у пяці білоруських губерній пригоннае насельніцтва скарацілася больш як на 76 тис. ревізскіх душ, або на 6,2 працента.
Пригонн...
