і па живой Народнай мове В«КамедияВ» принципова НЕ розніцца пекло такіх твораСћ XIX ст., Як В«ІдиліяВ» ці В«ЗалетиВ» В. Дуніна-Марцінкевіча. p> побачим са шкільним театрам у епоху Асветніцтва паспяхова развіваСћся батлейкави (лялечни). Яго прадстаСћленні ладзіліся Сћ драСћлянай (спачатку - аднапавярховай, потим - двухпавярховай) скрині (батлейци) статичнимі або рухомимі лялькамі. Іх дзеянні суправаджаліся вершаваним диялогам, песнямі. Зарадженне батлейкавага театра Сћ Беларусі адносіцца да канца XVI - Першай палового XVII стст. Па сваім репертуари и принципах увасаблення ен роднасни Сћкраінскаму вяртепу и польскай шопці, а Сћсе яни разам генетична Сћзиходзяць да заходнееСћрапейскіх містерий. p> Першапачаткова батлейкави театр меСћ виключна релігійни характар. У яго прадстаСћленнях, примеркаваних да калядних святий, паказваліся біблейскія сцени нарадження Христя, пакланення яму пастухоСћ и каралеСћ-вешчуноСћ, праследавання жорсткім царом Ірадам нявінних немаСћлятак. Арганізатарамі такіх відовішчаСћ звичайна билі манахі каталіцкіх орденаСћ, вучні калегій. У XVIII ст. у развіцці батлейкавага театра адбиліся принциповия змена. З духоСћнага асяроддзя ен пашириСћся на свецкае. Лялечния прадстаСћленні Сталі наладжвацца НЕ толькі манахамі и шкалярамі, альо и гараджанамі-рамеснікамі, местачкоСћцамі, а потим и пригоннимі сялянамі. p> Адпаведним чинам демакратизаваСћся и репертуар. Релігійним па змесце застаСћся толькі пралог. Встежити за ім звичайна ішла драма В«Цар ІрадВ», у якой ужо виразна праяСћляліся народна-фальклорния елементи. Цар Ірад паказваСћся як ненавісни народу тиран, што дзеля таго, каб застацца на троні, учиніСћ масавую різному дзяцей. У драмі сцвярджалася асветніцкая думка аб роСћнасці Сћсіх людзей, аб іх право на абарону свойого жицця и годнасці. Побачим з Драман В«Цар ІрадВ» у батлейкавих прадстаСћленнях паказваліся народна-камедийния сцени (В«Мацей и доктар-шарлатанВ», В«Антон з казой и Антоніха В»,В« Франт и панянка В»,В« Циган и циганка В»и інш.). Сюжети іх браліся з реальнага жицця. Як и Сћ шкільних, у батлейкавих інтермедиях дзейнічалі сяляне, казакі, цигани, карчмари-яСћреі. Батлейкавая камедия дала многа видатних прикладаСћ вострай сатири и вяселага Гумаров, вивела на палю сцену шераг цікавих характараСћ и Сацияльна типаСћ, падаравала шматлікія Сћзори Народнай фантазіі и дасціпнасці. Лепшия традициі батлейкавага театра ХVІІІ ст. билі працягнути Сћ XIX и Надав ХХ стст. p> СПІС ВИКАРИСТАНИХ КРИНІЦ
1. Гістория білоруський дакастричніцкай літаратури: У 2 т. Т. 1: З старажитних часоСћ да канца XVIII ст. Мн., 1968. p> 2. Гістория білоруський літаратури ХІ-ХІХ стагоддзяСћ: У 2 т. Т. 1. ДаСћняя літаратура: ХІ - дерло палового ХVІІІ стагоддзя. Мн., 2006. p> 3. Мисліцелі и асветнікі Беларусі (X-XIX стагоддзі): Енциклапедични даведнік. Мн., 1995; 2-е вид.: Асветнікі зямлі Беларуськай. Мн., 2001. p> 4. Старабеларуская літаратура XI-XVIII стст. Хрестаматия/Уклад., Прадм. Г. Тварановіч. Беласток, 2004. p> 5. Енциклапедия літаратури и Мастацтва Беларусі: У 5 т. Мн., 1984-1987.
В
