І старейши брат або сястра, якія НЕ ўступалі ў шлюб и жилі з малодшимі братамі и сестрамі. Такія сем и сустракаліся и ў Горадзе и ў вескі. У гетую групу ўваходзяць таксамо сем и маці-адзіночак. Такія часцей сустракаюцца ў Гарад.
Чималу групу, асабліва ў Горадзе, складалі азінокія людзі. Гета часцей усяго маладия служачия, ваенния. Значнае месца занімаюць удов'їх, Радзіх удаўци.
Вялікую цікавасць у даследванні сям и ўяўляе яе колькасни склад. Можна сказаць, што Беларускія сем и билі невялікімі. Сяредні паказчик у Горадзе биў 7 Чалавек, а ў весци - 9 Чалавек. У сяредзіне XIX стагаддзя у Гарад пераважалі сем и з 6 - 8 Чалавек, лругой месца занімалі сем и з 2 - 5 Чалавек, на трецім - з 11 - 16, з 16 І Великому - толькі ў Речици и Пінску. Причим у некатора гарадскіх сем яў праживала и 20 Чалавек, у асноўним гета билі бацькоўскія многалінейния сем і. Наприклад, у адной мяшчанскай сям и горада Речици разам з бацькамі жилі Чатир жанатия сини з дзецьмі, два жанатия ўнукі и вки халастия сини. Вияўлена, што шматлікімі билі нераздзельния сем і. Сярод малих пераважалі сем и з 2 - 6 Чалавек.
Калі ж параўнаць колькасни склад гарадской сям и з сельскай то там на дерло месцев билі сем и з 6 - 10 Чалавек, на другім - з 2 - 5 Чалавек, на трецім - з 11 - 16 Чалавек. Як тютюнового розніца паміж горадо и вескай зусім невялікая. [2, с 19]
значний ўплаў на структуру сям и аказвала колькасць дзяцей. Ад іх узросту и сямейнага стану залежалі форма, колькасни склад и тип сям і. Нельга сказаць була лі беларуская сям я мнагадзетнай. У Гарад большасць шлюбно пар мелі 2 - 3 дзяцей, даволі многа 4 - 5 дзяцей. У простих громадян пераважалі сем и з 3 - 4 дзяцей. Большасць шляхецкіх дзяцей крейди па 2 - 3 дзяцей, сустракаліся сем і і з 4 дзецьмі. Мнагадзетнимі сем и билі ў палескіх Гарад. Тут адзначани нераздзельние сем и з дво шлюбно пар, дзе була 12 дзяцей. Альо такія випадкі билі вельмі редкія.
Я привяду у приклад дадзения падліку сямей горада Мінска. На дерло месцев у мянчан билі сем и з 2 дзецьмі, на другім - сем и з 3 дзецьмі, на трецім - сем и з 5 дзецьмі. У 18 сем ях було па аднаму дзіцяці, у 8 сем ях - 6 І Великому дзяцей.
пасли реформи 1861 ў структури сям и праісходзяць сур езния змяненні. Дадзения канца XIX ст. сведчаць, што структура білоруський сям и мянялася ў пліч яе змянення и спрашчення. Асабліва гета тютюнового ў скараченні колькасці нераздзельних сямей и звужалася кола сваякоў. Аналіз материялаў паказаў, што ў гети перияд сярод нераздзельних сямей узрастае колькасць бацькоўскіх адналінейних сямей як у сяле, так и ў Горадзе. Пераважалі бацькоўскія сем и з аднім Жанат синам. Зусім нямнога застали сямей, дзе разам з дзядзькай жилі жанатия пляменнікі и шурини.
Сямейния раздзели привялі до скараченню дзетнасці сям і. У сяредзіне XIX - пачатку XX ст.гарадская сям я крейди 2 - 3 дяцей, а вясковая 3 - 4 дзяцей. У вялікіх Гарад, наприклад у Мінску, було больш сямей з 1 - 2 дзецьмі. Для шляхти билі характерні сем и з 1 - 2 дзецьмі У сем ях робітника І рамеснікаў у канц XIX ст. на 1 тис. Насельніцтва приходзілася 41,4 нарадженняў [2, с 21].
Як відаць, беларуская сям я не вилучалася мнагадзетнасцю. На гета було шмат причин. Дерло - висока смяротнасць з-за недастатковай медитинскай дапамогі, дреннага харчавання, різни епідемі...
