дзівіцца яе цярплівасці. Альо ЦІ не було и так, што витримкі НЕ Грабала: калі ўсё, што паліла душу, горача праривалася, нядобрае, неразумнае, и тади яе нішто НЕ маглів ні спиніць, ні спалохаць [51, с. 45]. Гетая аценка, даречи, магли б Биць даслоўна применена и да Ганни Чарнушкі, пра якую пісьменнік напіша потим: Ганну не дай бог увесці ў гнеў: тади яна ў момант страціць роўнасць палю, забудзецца на ўсё, загарицца адним. Гарач, нястримная, небяспечная яна, ганарліўка Ганно! [54, с. 29].
плиг вияўленим падабенстве, аднако, варта адзначиць, што паміж згаданимі вобразамі ёсць принциповае адрозненне - вобразе Валі праяўлени сацияльна, вобразе Ганни, хутчей, інтимна-пачуццёва.
Ужо адно З першого апавяданняў - У завіруху - засведчила, што ў літаратуру прийшоў аўтар-псіхолаг. Зусім маладзенькі салдат Засмужац - галоўни герой твора - приносіць біля штаб важливі пакет. Зморани, напаўживи пекло стоми, приходзіць у хату та свае гаспадині, збіраючися нарешце адпачиць. Альо нечакана вайскоўцу випадає виканаць яшче адно дарученне, и хлопець Моцним намаганнем Волі примушае сябе ісці. Пра псіхалагічни партрет Засмужца напісана многа, таму Зверни да іншага сюжетнага плану: спинімся на епізадичним жаночим вобразе.
Як часто буває ў І. Мележа, знешняя другараднасць жаночага персанажа кампенсуецца сенсавай нагрузкай. Так, трапних ўживаючи антанімію (приемна, весела, смішна - сумна, нявесела; цёпли, напалени - замерзли) аўтар апавядання У завіруху дабіваецца псіхалагічнай апраўданасці жаночага вобразе и падсвядома рихтуе да драматичнага фіналу твора, хаця на папяредніх старонках яшче нічога НЕ сведчиць пра магчимую бяду:У хаце приемна пахла цёплим хлібах и напаленай печкай. Салдат весела привітаўся з маладзіцай и доўга расшпільваў шинель. Замерзлия пальці не слухаліся. Жанчина, сумна сочачи за ім, паківала Головата. Дай дапамагу ... Пекло нечаканага напливу вясёласці Засмужац Моцний абхапіў жанчину за стан и прицягнуў да сябе. Маладзіца нявесела паглядзела на яго стрижаную Головата, на якой спераду смішна, па- дзіцячаму, тирчалі вожикам серабристия валаскі, паспрабавала визваліцца [51, с. 57].
Гераіня твора з торбам бачиць няшчасце Маладога Байцим, добра ўяўляючи маштаби ўсеагульнай бяди. Па-жаночи, інтуітиўна маладзіца розуму, што таке хвіліннае, настраёвае адчуванне шчасця, як у Маладога Засмужца, недаўгавечнае, бо яно НЕ можа Биць працяглим на Вайне, и спачувае хлопцеві. Канцепт хатняе як увасабленне поўнага и неабходнага шчасця таксамо звязваецца ў тексце з вобразе гаспадині и ўсяго таго, што вакол яе. Паводле І. Мележа, шч асце вельмі Простану: застацца жиць - шчасце; Биць у напаленай хаце - шчасце; цяпло и пах свежаспечанага хліба, Малака, бульби - шчасце; чалавечи клопат - шчасце.
Аўтар пакрисе Малю, маделюе гетую ўладкавана Хатня, асаблівую ўтульнасць: Маладзіца винять з печкі чигунок и паставіла на стіл. Запахла бульбай. Засмужцу було радасна сачиць, як над чигунком падимаецца пара ... Жанчина паставіла Кубака з Малаков, Засмужац сеў за стіл и пачаў вячераць [51, с. 58]. У Подих навальніци нешта падобнае читаем пра Апейкаву Жонка, якую чоловік заўсёди ўспамінае з замілаваннем. Цяпло любага чалавека, цяпло роднага будинку для гетага героя, асабліва пасли холаду, беспритульнасці дарогі, пасли чужих канапе и ўслонаў, пасли навалачи турбот [55, с. 186] заўсёди билі шчаслівим адхланнем. Шмат агульнага ў Апейкавай Віри и Засмужцавай гаспадині-маладзіци з женя Крушинскай (аповесць Блізкае и няблізкае).
Тема Люба жанчини и яе будинку як духоўнага пристанішча праменіць и ў апавяданні Такі кароткі водпуск. У центри ўвагі - адпушчани ў кароткі водпуск салдат Васіль, Які приязджае ў рідні горад. І скаристоўвае ен гети каштоўни годину для таго, каб пабачицца з каханай. Васіля перапаўняе радасць пекло магчимасці бачиць знаёмия вуліци, дами, и звязана яна з присутнасцю тут, у Горадзе, каханай дзяўчини. Шчасце вяртання ў адабраную Вайн Маладосць поўніць душу героя твора, Які признаецца каханай: Мені ўсё роўна як шчасце - бачиць цябе, твае вочи, твае рукі [51, с. 74].
Мадель приватнага дамашняга світлу як духоўнага пристанішча, апіришча ў неспакойним жицці, як гета назіраецца и ў Кузьми Чорнага, а потим у І. Мележа і В. Бикава, Цесна паяднана з фемінним вобразе и яго варияциямі - літаратурнимі вобразамі маці, жонкі, каханай. У апавяданні І. Мележа Ноччу (Салдаткіна ноч) галоўная гераіня Маша Чака весткі пекло чоловіка Сямёна з фронту. Адчуванне душеўнага розладу, тонкага ўнутранага канфлікту - вельмі ўласцівая празаіку риса. Гатоўнасць бязмерна триваць, цярпець, рихтавацца да горшага, як кажуць, тримацца примушаюць Машу паводзіць сябе годна, хаваючи пекло навакольних ди и ад самої сябе гнятлівия пачуцці, якія поўняць яе душу. На серци галоўнай гераіні - ноч, яно стину, замірае ў цемриве дум и сумненняў без род...
