критим, як стала цёмна, Шарай гадзінай, прицемкам [14, С.76]. Прозвішча Нашора меў паліцай з апавядання Глядзіце на траву. Били шафёр старшині райсавета палю здраду апраўдваў уласним принципам: ранєй ти панаваў, цяпер я Папанов" [9, С.277]. Такім чинам, з чалавека, якому давяралі, нечакана атримаўся бязлітасни карнік.
Многія прозвішчи билі падабрания Брилём з улікам лексічнага значення апелятива, пекло якога яни билі ўтворани. Галоўни герой Рамана Птушкі и гнёзди - Алесь Руневіч. Рунь - усходи збожжа, што висяваецца на зіму [2, с.306]. Трава рунее - значиць Земляні, вибіваецца з-пад зямлі. Алесь НЕ толькі Малади ( зялёни), но и стойкі, висока льно. Ен - тая нова Сіла, што прабіваецца, узвишаецца над сцюжай ваеннай жорсткасці. Гета сімвал знішчення смерці, фашизму (зіми) i перамогі свойого народу и жицця (Вясна). Лепші Сябри Алеся - сялянскі Пает Сяргей Крушина - виступав сімвалам сталасці, мудрасці" Народнай паезіі. Яго сялянскія жарти гаючия, як лекавая настоянка з крушини.
Галоўним героєм апавядання Надпіс на Зруб з яўляецца Дзьодо Вячера, дасціпни, рухави чалавек, якому и на пенсіі НЕ сядзіцца ў хаце [9, С.174], рибалка, кароль вугроў, як яго називаюць у вёсци. Вячера - Головата вялікай сям І, якую ен вельмі любіць. Таке прозвішча сімвалізуе НЕ толькі лад и еднасць сям і (як падчас сумеснай вячери), но и гавориць, што Дзьодо яднае ў гармоніі и кулемету ўсіх сваіх блізкіх.
Зміцер Несин з апавядання Сцежка-дарожка - паліцай, нови пан, здраднік, люті ў адносінах да сваіх жа аднавяскоўцаў. Ен Він не син, падкреслівае Бриль, не рідна свайму краю. Жук - Заможне селянін з апавядання Мариля. Гети чалавек увесь годину працаваў на зямлі, як сапраўдни жук. Альо аўтар пра яго піша: Свёкар биў звер и скупеча, зямля ненаежная" [9, С. 19], - тут ужо ідзе параўнанне з гнойовим жуком.
Лустач - прозвішча примака Піліпа, подлага чалавека, Які Хутка захапіў Уладу ў хаце, Які дапамагчи каму-небудзь міг толькі за чарку, бо на палю годинами не Грабала ... [9, С.28]. Прозвішча гетага персанажа можна мативіраваць висловив адрезаная Луста, якім характаризуецца аткінени ўже чалавек [14, С.142]. Венік - таке прозвішча меў блазнюкавати и няўримсліви дзяцюк Мішка з Рамана Птушкі и гнёзди. Хлопець увесь годину кагосьці парадираваў, видумляў жарти, биў, як кажуць, спритні, як венік" [15, с.215].
Сустракаюцца ў творах Янкі Бриля прозвішчи и імёни вядомих людзей: палітикаў - Мікалай ІІ, Сталін, Гітлер, Черчиль, Пілсудскі, Молатаў, пісьменнікаў - Пушкін, Гогаль, Крилоў, Жукоўскі, Канапніцкая, Сенкевіч, Цётка, мастакоў - Васняцоў, Мясаедаў, астранома Фламариёна и інш. Такія оніми, адзначае В. Шур, виступаюць сродкам сацияльнай типізациі, дазваляючи придаць падзеям и фактам, якія адлюстравани ў творити, Риси праўдападобнасці и реалізму, а таксамо сведчаць пра асабістия прихільнасці пісьменніка. Годинах славутае імя або онім персанажа релігійнай, мастацкай літаратури можа ўтвараць алюзіі: У цяньку на траві часта сядзіць, як тієї патриярх Аўрам пад маврийскім дубам, lt; ... gt; мій хросни Рафалак [4, С.175].
Такім чинам, каб з дапамогай літаратурнага прозвішча ахарактаризаваць героя, ракриць ідею твора, Янка Бриль падбірае ў якасці іх асноў яркія, трапния апелятиви, разлічания на сфарміраванае ў читацкай свядомасці розумінню таго ЦІ іншага слова.
Пісьменнік викаристоўвае характерния для реальнага анамастикону семантичния и структураўтваральния форми прозвішчаў, улічваючи нациянальную специфіку. Прозвішчи ў Янкі Бриля Найбільший поўна и ўсебакова раскриваюць вобразе героя, Мастацкая задумом, сведчаць пра годину дзеяння твора.
3. Мянушка як трапних індентифікатар героя
В. Івашка адзначае, што звичайна на вёсках, дзе було па 600-900 двароў, а пераважала 3 - 4 прозвішчи, часта викаристоўваліся вулічния мянушкі, якія тлумачилі, пра каго ідзе гутарка, дзе Живе чалавек, и вилучалі яго з ліку суродзічаў, землякоў. У Аповесці Ніжнія Байдуни Янка Бриль піша: Мянушкамі здавён була пацярушана наша вёска, хапіла на шкірну хату и па адной, и па дзве, и па вки [4, С.136], причинай чаго була таксамо и дасціпнасць вяскоўцаў, Жаданом падсмяяцца з чужих Заган.
Мянушкі звичайна ўтвараюцца ў виніку разнастайних метафар и ўживаюцца як інше імя, якое паказвае на знешні виглядає чалавека, паводзіни, привичкі, фізічния недахопи, дефекти мови, а годинах сведчиць и пра приналежнасць да кримінальнага світлу. Другія імёни" з яўляюцца ў чалавека часцей ў перияд дзяцінства и юнацтва, калі ен Найбільший ярка и непасредна праяўляе сябе.
Усе мянушкі ў творах Бриля (іх було разгледзена 87) можна падзяліць на некалькі груп:
· Найменні, звязния з асаблівасцямі знешнасці, фізічнимі ...
