ся, у виніку пачатку паступовага адасаблення літаратури пекло диктату дзяржави и царкви, розчини агульнага Сћсходнеславянскага зместу и значення. Так, у ретраспектиСћним плані "Жиціе Аляксандра НеСћскага", "Мален Данііла Заточніка" адзначаюць пачатак уласна рускай літаратури, Галіцка-Валинскі летапіс - літаратури Сћкраінскай, "Жиціе ЕСћфрасінні Полацкай" і розчини Кірили ТураСћскага - білоруський. Альо Сћсе гетия розчини яшче захоСћваюць агульную значнасць для Сћсіх усходнеславянскіх народаСћ, между критим як "Аповесць пра ШаСћкала "," Казань пра ДаСћмонта "значнії толькі Сћ кантексце рускай літаратури, а "Летапісец вялікіх князеСћ літоСћскіх" - толькі Сћ кантексце білоруський и Г.Д. Абапіраючися на висока-развітия візантийскую и балгарскую літаратури, яна, критим не менше, Складанний як з'ява аригінальная и високаідейная, а Сћ Лепша візерунках - І як з'ява Глибока народна. Найбільший важливим плиг гетим було тое, што літаратура Сћ целим не стала на службу якой-небудзь асобнай сацияльнай карпарациі (клірикаСћ або феадалаСћ), а випрацавала агульназначни льно ідеал І з вишині гетага ідеалу звярталася да Сћсяго грамадства, брала на сябе важнейшия функциі вихаванне гістаричнай самасвядомасці, усталявання міру и справядлівасці, сцверджання агульначалавечих нормаСћ жицця и паводзін, а Сћ широкім плані - вихаванне Чалавек и грамадства, у критим ліку и вихаванне естетичнага. Гети працес супаСћ са станаСћленнем аригінальнай жанравай сістеми літаратури, што абумоСћлівала Сћстойлівасць сяреднявечних жанраСћ у далейшим. 3 іншага боці, гета давала пісьменніку права виказваць палі непасредния адносіни да апісанага, аценьваць навакольнае жицце и асобі. Таму и станаСћленне аригінальнай білоруський літаратури як з'яву нациянальнай адбивалася на моцнай Гліба літаратури старажитнай Русі, якаючи прадстае Перад намі як развітая, стигла, високаідейная и високадухоСћная па змесце и високамастацкая па формі.
1.1 Ефрасіння Полацкая
Сярод жанчин-асветніц Ефрасіння (ЕСћфрасіння) Полацкая з'яСћляецца Найбільший Ярка постаццю. Аднако жицце и дзейнасць гета падзвіжніци кніжнай впорався Сћ Беларусі, фундатаркі и педагога немагчима апісаць грунтоСћна з-за адсутнасці дакументальних криніц. Пра яе жицце и дабрачиннасць распавядае толькі адна аповесць: "Жиціе и смерць свят і блаженнай и найпадобнейшай Ефрасінні, ігуменні монастир Святога Спаса и Найсвяцейшай Ягонай Маці, што Сћ Горадзе Полацку ". Гети агіяграфічни твор, годинах перанасичани "біяграфічнимі гіпотезамі", значний велику Сћвагу Надал перадачи Сћнутранага стану персанажа плиг поСћнай упеСћненасці, што Чалавек павінен биСћ паводзіць сябе толькі належноє чинам. Таму на падставе "Жиція ..." цяжка падаць реальную біяграфію Ефрасінні.
У дзяцінстве яна крейди імя Прадслава І, як лічаць даследчикі, паходзіла з княжацкага роду. Яе дзедо биСћ полацкі князь УсяслаСћ Брачиславіч, а бацька - малодшие з яго синоСћ СвятаслаСћ-Георгій. Бяздоказнай, хоць и пригожай з'яСћляецца гіпотеза, што маці паходзіла з сям'і, якаючи була Сћ сваяцтве з домівках візантийскіх імператараСћ КомнінаСћ. Рік нарадження Прадслави дакладна НЕ СћстаноСћлени, а приблізна акресліваецца 1101-1105 рр.. Пра дзяцінства Прадслави Сћ "Жиціі ..." сказана вельмі мала, альо паведамляецца, што "була дзяСћчина вельмі здольная да кніжнай навукі, Надав НЕ дасягнуСћши яшче паСћналецця, и було гета полоні малітви. Так любіла вученне яна, што дзівіСћся бацька яе з любові такої да навука. І па Сћсіх Гарад разишлася слава пра яе мудрасць, и Добрия здольнасці да навука, и красу цялесную, бо була яна пригожа НАДТО абліччам ".
Привабния Риси, душеСћная чисціня дзяСћчини рана виклікалі цікавасць да яе, и Прадславу Сталі наведваць шматлікія свати, каб парадніцца з вядомим полацкім княжацкім домівках. Бацька Прадслави меСћ Маю намір умацаваць палі палітичнае становішча династичним шлюбом дачкі з синам упливовага князя, Які вилучаСћся сярод інших сваім княжаннем и багаццем. Аднако Святаслава-Георгія Чака роспач: пад уздзеяннем духоСћнай літаратури дачка Сћжо вирашила присвяціць сябе служенню людзям и Христя. Яшче зусім Малад Прадслава разважала: "Што ж зрабілі Наші пологи, якія билі та нас? Жаніліся и виходзілі заміж, и княжилі, альо не вічна жилі; жицце іх міма праляцела и загінула іх слава, биццам прах и горш за павуцінне. Затое жанчини, якія жилі ранєй, І, узяСћши мужчинскую моц, пайшлі слідах за сваім Жаніхом и цілими палі аддалі на пакути, и склалі галів пад меч, а іншия хоць и НЕ схілілі шиі палі пад жалеза, альо духоСћним м'ячем адсеклі пекло сябе плоцкія асалоди, аддаСћши ціла палі на пост и Надбання, и каленния пакланенні, и зямельния ляжанні, - тия памятния на зямлі, іх імени напісани на нябесах, и яни там з анеламі Бога СћслаСћляюць. А слава гетая - запал и попел, биццам дим разиходзіцца и ніби пара водна гіне ". Аднойчи князеСћна пакідае бацькоСћскі палац и ідзе Сћ монастир. ДаведаСћшися пра гета, бацька рваСћ на Головата Вала...
