свядомасці, а яго естетичния подивимось насілі рациянальни характар: цудоСћнае тое, што ісціннае.
XVI - XVII стст. нациянальна-культурнага и патриятичнага руху на Беларусі.
Неприміримим змагаром за віру продкаСћ и нациянальния традициі стаСћ прадстаСћнік аратарскай прози Лявонцій Карповіч (1580-1620) - Беларускі пісьменнік-публіцист, педагог, царкоСћни дзеяч. Яго "Казанні" ("Казань двоє", ЕСће, 1615; "Ка-занне на пахаванне князя В.В.Галіцина ", Вільня, 1619; прадмова да кнігі Фікария "Вертаград душеСћни", Вільня, 1620 и інш.) Напісани приСћзнятим Стила з викаристаннем сімволікі, вобразних параСћнанняСћ. Яни аказвалі вялікае Сћздзеянне на слухача и читача.
СапраСћдним змагаром за праСћду паСћстае Перад намі ф а Філіповіч праз свій "Дияриуш", Які, па сутнасці, з'яСћляецца Збора твораСћ. Ен складаецца з аСћтабіяграфічних замалевак, прамоСћ, палемічних трактатаСћ, пасланняСћ, паданняСћ, багаслоСћскіх разважан-няСћ, реляций и Г.Д. АСћтар НЕ імкнецца да вичварнасці Стила, славес-най еквілібристикі, красамоСћства. Палю Мету ен бачиць у вобразе-ним, шчирим и даходлівим апавяданні сучаснікам и нашчадкам пра Складанний и супяречліви годину у жицці бацькаСћшчини. Велику частко твораСћ А.Філіповіч напісаСћ у варшаСћскай Турм, калі биСћ пригаво-рани да пакарану смерцю. У сваіх творах ен ганьбіСћ знешнюю и Сћнутраную палітику, а таксамо духоСћних и свецкіх феадалаСћ за іх імкненне да розкошу, бязлітасна викриваСћ Зага грамадства. Аба-РОНЦ інтаресаСћ Сацияльна нізоСћ білоруського и Сћкраінскага наро-даСћ, прихільнік и прапаведнік САЮЗ з рускім народам, А.Філіповіч виступіСћ са сваім палимяним словами напяредадні нациянальна-визва-ленчай барацьби'беларускага и Сћкраінскага народаСћ пад кіраСћніцтвам Б. Хмяльніцкага.
побачим з "Дияриушам" А.Філіповіча да мемуарнай літаратури адносяцца "допіси" аршанскага старости Філона Кміти-Чарна-бильскага (1530 - 1587), мемуари навагрудскага падсудка Федара ЕСћлашоСћскага (1546 - 1616). Дзелавия "допіси" Кміти-Чарна-бильскага членам раді Вялікага княства ЛітоСћскага пра ваенния и грамадска-палітичния впорався МаскоСћскай Русі - сапраСћдния літаратурния розчини, дзе реляциі, паведамленні, разважанні аб лісі радзіми тонка спалучаюцца з мастацкімі деталямі и фарбамі. Мемуари ЕСћлашоСћскага, у якіх раскриваюцца деталі Лівонскай Вайни праз яе Сћсведамленне и Бачані аднаго з удзельнікаСћ шля-хецкай узаемаеднасці, дазваляюць нам адчуць Атмасфера тієї цяжкай и трагічнай епохі.
адной з зораки старажитнай білоруський літаратури з'яСћляецца Мялецій Сматрицкі (Максім Герасімавіч Сматрицкі, 1572 -1630). М.Сматрицкі вучиСћся на філасофскім факультеце Віленскай езуіцкай академіі, слухаСћ лекциі Сћ Лейпцигскім, Вітенбергскім, Нюрнбергскім універсітетах. Нам ен вядоми болипой як аСћтар славу-тай "Граматикі", якую М.ЛаманосаСћ назваСћ "вратамі" палею вучонасці. Сучаснікам Сматрицкі биСћ більше знаємо як пісьменнік-палеміст, пяру якога належиць каля 20 твораСћ самих різни накірункаСћ. Асобае месца сярод іх Займаюсь "Фринас" (1610), у якім Сматрицкі пекло імя сімвалічнага вобразе Мацера-царкви звяртаецца да народу з заклікам еднасці Сћсіх СІЛ у барацьбе З наступаючим каталіцизмам. Адступніцтва пекло віри, пекло праваслаСћнай Мацера-царкви трактава-лася Сматрицкім як здради радзіме. Ен биСћ таксамо адним з пе-ракладчикаСћ заходнееСћрапейскай літаратури різни часоСћ и наро-даСћ - Гея, Пятраркі, Ратердамскага и інш.
Нова з'явай у білоруський літаратури була палітичная са'уздаг-"прамова Мялешкі", "Ліст даАбуховіча ". АСћТарЬі ВИГМеМваюць Зага грамадства: самавольства шляхти, бязглуздае перайманне чужаземних звичаяСћ. Ствараючи вобразе смаленскага ваяводи Піліпа Казіміра Абуховіча, ананімни аСћтар викривають ваенна-палітичную бяздарнасць, прадажнасць, абиякавасць да лісі радзіми НЕ толькі Піліпа, альо и яго продкаСћ: дзедо, бацькі. Такім чинам аСћтар падкреслівае слушно мнение: прадажніцтва вядзе звичайна да деградациі НЕ толькі аднаго роду, альо и Сћсяго грамадства. Гандлевия впорався салдат цікавяць больш за воінскія абавязкі. АСћтар "Ліста" приходзіць да виваду, што для айчини було б Лепша, каб такія, як Піліп, сядзелі б у палею Ліпе ці билі вайсковимі пісарамі, а не ваяводамі.
Складанний шлях ттряіртпСћ Беларускі верш: пекло любоСћнай лірикі, вер-шаванага ЕПАС, ритмічна арганізавайан прози да кніжнай паезіі, якаючи визначалася ідейна-тематич-най и жанрава-стилявой разна-стайнасцю (епіграми, декламациі, елегіі, сатиричния и духоСћния вершили, грамадзянская лірика). Ананімная ліричная паема "Ля-мант на смерць Лявона Карповіча "СћслаСћляе Чалавек як носьбіта високіх льно якасцей, дзейснага, мужнага, сама-вярнага змагара за віру сваіх продкаСћ, узнімае яго да СћзроСћню хрисціянскага святога. За-ключний Частка "Ляманта" травні виразни публіцистична-дидактични характар: Пает пекло імя нябожчика заклікае жиць Сумленний и висакародна, свята берагчи нациянальна-релігійния традициі свойого народу. Твор визначаецца...
