о наступстви Чарнобиля маюць глабальни характар, а для адносна невялікай Беларусі яни асабліва пагражальния з причини таго, што на нашу злашчасную частку припала дзве треці сумарних чарнобильскіх викідаў, па палею знішчальнай сіле еквівалентних ажно дзевяцістам такіх атамному бомбаў, як тая, што ў свою годину адна зруйнавала Хірасіму.
Васіль Бикаў спасцігае такія речи абвостраним чуццем мастак. Горкан праўдай палею скрушлівай Аповесці ен будзіць Наші души, кліча НЕ паддавацца Згубна у палею зманлівасці павярхоўна беспадстаўним суцяшенням, а настойліва шукаць нейкага Паратунка, якому, вядома ж, ніколькі НЕ садзейнічае казенна демагогія бессаромних кар еристаў, гатова на любі падман у імя асабістих карисліва-шкурніцкіх метаў [8, с. 104-105].
За апошнія дваццаць гадоў светаадчуванне ў наша літаратури зрабілася больш трагічним и змрочним: «... I сонца чамусьці прапало» (В. Вабішевіч); «Патухла сонца ... Цезію Палос / / I стронцию широкія Пракосо / / Крижуюць світло за дрота небицця» [3, с. 146]. (Р. Малахоўскі). Сення літаратура, як І, напеўна, шкірно з нас, задавши вань, што нас можа ўратаваць, што дапаможа нам вижиць у паслячарнобильскім Свецє: «А можа, наша Кахане пераможа гетую чарнобильскую пошасць?» (Л. Левановіч. «Палинови вецер») ; «ЦІ будз ен, Чарнобиля працяг? .. <...> Шкадов, / / ??Жицце зацьміла д'ябальская Сіла: / / Чи не радасць, / / ??А вялікая бяда / / Нас на зямлі стаўбцоўскай парадніла? .. »(М. Маляўка.« ЦІ будз ен, Чарнобиля працяг? .. ») I інш. Нягледзячи на скруху, трагізм бицця, пакрисе, спакваля Мацнев аптимізм білоруський літаратури, якая, здаецца, Згадаю У. Дубоўку: «О Білорусь, травень шипшина ... / / У вітри дзікім НЕ загінеш, / / ??Чарнобилем НЕ зарасцеш» («Про Білорусь, травень шипшина »). Вось толькі адзін з твораў, у якім вияўлена віра и Надзея на адрадженне природи и жицця. Віктар Шніп піша пра ліс, аднако вобразная алегория прачитваецца І як ліс - народ:
.... Ди развеецца попел и дим, пральецца вада дажджавая,
Неживая вада и живая, Карен ў зямлі зноў прачнецца, пекло кволай бярозкі пачнецца
Нови ліс на пакутнай зямлі ...
Чи не палохайце ліс винішченнем!
«Балада білоруського лісі»
[18, с. 24].
Беларуская літаратура яшче да Чарнобиля Яскрава ўвасобіла ідею природацентризму, якая травні на ўвазе гармонію Чалавек І світла, скіроўвае на ўсведамленне цеснай, непариўнай залежнасці природи и Чалавек, іх глабальна-касмічних сувязей. Чарнобиль разбуриў адвечния екалагічния сувязі, а Чалавек плиг гетим страціў гармонію, адчуванне суладнасці світлу. Зорка Палин стала злою зоркай лісі білоруського народу, што на трагічним материяле жицця паказалі Іван Шамякін у Рамані «Зла Зоркий», Леанід Левановіч у Рамані «Палинови вецер», Віктар Карамазаў у Аповесці «Краєм Белага шляху» и іншия пісьменнікі. Беларуская літаратура змяшчае ў сабе унікальни трагічни чарнобильскі вопит для ўсяго чалавецтва. Яна «ў святле палиновай зоркі» (I. Пракаповіч) убачила сімвал бяди, прарочи знак, альо разам з критим насуперак татальнаму песімізму імкнецца займець надзо на виратаванне и будучиню. Літаратура Згадаю біблейскі Апакаліпсіс, успомніла пра Бога. Адбиваецца поиск нею духоўнага, маральнага апіришча ў Свецє, пазбаўленим триваласці, празристасці и чисціні. Беларуская літара...
